Сәкен Сейфуллин: біртуар дарынның әдеби әлемі туралы не білеміз

Қазақтың көрнекті жазушысы Сәкен Сейфуллин шығармаларында шындықты жеткізуге тырысты. Оның шығармашылығында қазақ халқының өз құқықтары үшін күресі сипатталған, сондықтан ақын Еңбек Қызыл Ту орденімен марапатталды. Сейфуллиннің әдеби қызметі қалай дамыды?

Маңызды тұстар

Бұл мәтін автоматты түрде ЖИ көмегімен жазылған және редактор тексермеген, сондықтан фактологиялық және грамматикалық қателер болуы мүмкін. Толығырақ жарияланымда.

• Сәкен Сейфуллин қазақ халқының өмірі мен күресін шынайы бейнелеген көрнекті жазушы болды.
• Оның "Тар жол, тайғақ кешу" романы қазақ әдебиетінде революциялық күресті алғаш суреттеген тарихи туынды болды.
• Сейфуллиннің шығармалары қазақ прозасына әлеуметтік тақырыптарды енгізіп, ұлттық сана-сезімді нығайтуға ықпал етті.

Сәкен Сейфуллин: өмірі және шығармашылығы

Белгілі жазушы Сәдуақас Сейфуллин өзін Сәкен деп атады. Ол халықтың тағдыры үшін уайымдады.

Сейфуллин ұсталардың, қолөнершілердің, шахтерлердің тұрмыс-тіршілігін зерттеген, және де осы зерттеулер оның көзқарасы мен қызметіне әсер еткенін мойындады.

• Сәкен өлеңдерінің алғашқы жинағы 1914 жылы жарық көрді. Ол "Өткен күндер" деп аталды. Мұнда кедейлер мен қазақ халқының ауыр тағдыры сипатталады.

20 жасында Омбы қаласында "Бірлік" ұйымында мәдени-ағартушылық қызметпен айналысқан ол 1916 жылы халықтың орталық билікпен күресіне арналған "Толқу" атты жаңа туындысын шығарды.

Революциялық көзқараспен толыққан Сәкен Сейфуллин 1917 жылы Ақмолаға оралып, "Жас қазақ" қоғамдық-саяси қоғамын басқарады, сондай-ақ большевиктік "Тіршілік" газеті үшін мақалалар жазады.

Сол жылы Ақпан революциясы туралы "Асығыс жиналдық біз жорыққа" атты өлеңі жарық көрді.

Сондай-ақ Сейфуллин революциялық үгітте маңызы бар "Бақыт жолында" пьесасын жазды. Бір жылдан кейін осы пьеса бойынша спектакль қойылды.

Содан кейін Сәкен "Ал, жігіттер, қанекей!" өлеңін жазды. 1922 жылы "Маймақ тұлпар" жинағы және "Қызыл сұңқарлар" драмасы шығарылды.

1922 жылдан 1925 жылға дейін "Қызыл Қазақстан" журналы құжаттық материалдарға негізделген "Тар жол, тайғақ кешу" романының үзінділерін жариялады. 1964 жылы роман орыс тіліне аударылды.

Оның "Тар жол, тайғақ кешу" атты романы – қазақ халқының революциялық кезеңдегі күресін суреттейтін тарихи еңбек. Бұл шығарма қазақ әдебиетінде алғашқы рет революциялық күресті, тарихи өзгерістерді бейнелейтін туынды болды. Роман оқиғалары арқылы Сейфуллин қазақ халқының кеңестік кезеңдегі күрес жолын, қоғамдық-саяси өзгерістерді шынайы суреттейді.

Сейфуллин қазақ прозасына әлеуметтік тақырыптарды енгізіп, қоғамдағы таптық күресті, халықтың жағдайын бейнелеуге ерекше назар аударды. Оның шығармалары арқылы қазақ оқырманы қоғамдағы өзгерістер мен тарихи оқиғаларды терең түсініп, ұлттық сана-сезімін нығайтты.

Жазушы және мемлекет қайраткер туралы естелік ретінде 1988 жылы Астана қаласында Сәкен Сейфуллиннің музейі ашылды. Мұнда ақынның жеке заттары, құжаттары, шығармалары ұсынылған.

Сәкен Сейфуллин: шығармашылығы

Жазушының кейбір шығармалары мен жинақтары ерекше танымалдыққа ие болды. Шығармалары халық тағдыры туралы болған Сәкен Сейфуллин әділдік үшін күрескер ретінде танылды. Бүгінгі күні ақынның үздік кітаптары тізіміне төмендегідей шығармалар мен өлеңдер кіреді:

• "Тар жол, тайғақ кешу"

Тірі және қызықты көркем шығарма жазушының өмірінен алынған тарихқа негізделген. Шығарма беттерінде еркіндік пен әділдік үшін халықтың күресі сипатталған. Бұл басылым революция және жеңіске деген сенім рухымен сіңірілген.

• "Айша"

Жинаққа Сәкен Сейфуллиннің бес туындысы кіреді. Кітап әйелдердің арсыз өмірі туралы тарихтың құрметіне аталған. Бірақ кейіпкер Айша әділдік үшін күресуге дайын күшті және ерікті әйел ретінде сипатталған. "Жер қазғандар" повесі Қазақстанда алғаш рет жұмысшы класының өмірін сипаттайды.

• "Атаманның "азап вагонында"

"Атаманның "азап вагонында" еңбегі мемуарлар түрінде жазылған. Мұнда автор тұтқындар мен өзінің поезда және концлагерде болған кездері туралы айтады. "Хамит преследует бандита" бандитизмнің ауылдарда гүлденуін суреттейді. "Жемістер" жинағындағы соңғы әңгіме Қазақстанғаа Кеңес өкіметінің келу уақытын көрсетеді.

• "Қызыл ат"

Бұл поэма танымал болды, өйткені мұнда қазақ ауылында болған трагедия мен өзге де процестер сипатталған. Жазушы аштық пен ұжымдастыру кезінде билікті бұрмалап, асыра сілтеушілікті сынайды.

• "Білімсіз", "Сүйіктіме", "Жазғы түнде"

Бұл лирикалық өлеңдер Сейфуллин табиғатының романтикалығы мен құмарлығын ашады. Сүйіктісін ол асыл тастармен салыстырады, ұялмай, ақ мойын мен мүсінді сипаттайды. Мұнда әйел мен табиғатқа деген махаббат сипатталған.

Бұл жазушының ең жарқын туындыларының бірі. Өмірбаяны тағдырына түскен ауыр сынақтармен таңқалдыратын Сәкен Сейфуллин өз халқына адал болды. Оның трагедиясы - ол шын жүректен социализм мен бостандыққа сенген.

Нәтижесінде ол қолдаған большевистік билік Сәкеннің өзін жойды. 1938 жылы Сәкен Сейфуллин "халық жауы" деп айыпталып, ату жазасына кесілді.

Сәкен Сейфуллиннің әдеби мұрасы қазіргі қазақ әдебиеті мен мәдениетінде ерекше орын алады. Ол қазақ халқының азаттығы, болашағы үшін күрескен шынайы патриот ретінде халық жадында қалды. Оның шығармашылығы қазақ әдебиетінің дамуына зор үлес қосып, қазақ тілінің әдебиетін жаңа деңгейге көтерді.

Сәкен Сейфуллиннің туындылары қазіргі заман үшін де өзекті. Оның еңбектері қазақ халқының ұлттық болмысын, ерлік рухын, азаттық пен тәуелсіздік үшін күресін еске салады. Сонымен қатар, оның шығармалары әдебиетке, тарихқа, мәдениетке деген қызығушылықты арттырып, жас ұрпақтың ұлттық құндылықтарын құрметтеуге тәрбиелейді.