Өзіңді кітап оқуға қалай ынталандыруға болады: тиімді 7 жолы

Кітап оқу – сиқырлы процесс. Бұл бір ғана емес, бірнеше өмір сүру мүмкіндігі. Ал егер бұл іс көңіліңізге жақпай жүрсе немесе кітап оқудан шығып қалсаңыз, мамандардың тиімді кеңестерін қолданып, процестен ләззат алуды қайта бастаңыз.

Оқу пайдалы екенін ескеріңіз

Көптеген адам қажетті ақпаратты интернеттегі қысқа анықтамалардан, танымал мақалалардан және әлеуметтік желілердегі жазбалардан алуға болады деп санайды. Бұл қате пікір. Кітап әлемге деген толық түсінік береді, тәртіпке салады және медитация функциясын орындайды. Бұл әуелі – мәселелерден арылып, сүйікті тақырыпқа толықтай ену мүмкіндігі. Бұрынғы трейдер және эссеші, "Қара аққу" бестселлерінің авторы Нассим Талеб бұқаралық ақпарат құралдарын оқымайды, тек кітап оқиды.

Ғылыми тұрғыда дәлелденгендей, кітап депрессиядан сақтап, өмірді ұзартады, деп жазады денсаулық сақтау және психология туралы мақалалардың авторы Темма Эренфельд. САЕ (Ересектер білім беру кеңесі) осындай ғылыми фактілерді жариялайды: 6 минут тыныш оқудан стресс 68 пайызға азаяды. Күніне 30 минут оқу өмірді орта есеппен 2 жылға ұзартады.

Өзіңізді ынталандырыңыз

Оқудың жалпы пайдасынан басқа, сіз үшін оқудың маңызды екенін түсіндіріп, қосымша жеке мақсатты белгілеңіз — білім алу, жалпы даму, ләззат алу. Егер мектепте немесе басқа оқу орнында оқитын болсаңыз, оқудан бас тарту мүмкін емес. Оқу білімді толықтыруға мүмкіндік береді, кейіннен білім туралы аттестат, диплом алу, жаңа мамандықты меңгеру сияқты мақсат қоюыңызға болады.

Қазіргі әлемде сұранысқа ие болу үшін үнемі оқу қажет. Мұндай мүмкіндікті дәл осы кітап ұсынады, оның көмегімен өзін-өзі дамытуға болады. Интернет дәуіріне дейін өмір сүрген көптеген танымал адам өздігінен оқығандар: Леонардо да Винчи, Герман Гессе, Марк Твен, Джон Стейнбек, Альберт Эйнштейн, Бенджамин Франклин, Никола Тесла. Оқу алдыңыздан кез келген есікті ашады, ал қазіргі уақытта сіз қалаған нәрсені біле аласыз, деп жазады психолог және коуч Питер Холлинз "Өзін-өзі оқыту ғылымы" кітабында.

Оқуға уақыт бөліңіз

Кітап оқуды жақсы көрмейтін адамдардың негізгі сылтауларының бірі – оқуға да, аудиокітаптарды тыңдауға да уақыт жоқ. Күніңіз қалай өтетінін, әлеуметтік желілерде қанша уақыт өткізетініңізді, жолда жүргеніңізді және аз пайда әкелетін, бірақ уақытты алатын басқа істерді талдаңыз. Кітапты өзіңізбен бірге ала жүріп, жұмысқа бара жатқанда және қайтқанда, дәрігердің кезегінде немесе басқа күту сәттерінде кез келген қолайлы сәтте оқуға тырысыңыз.

Әлеуметтік желілерде өткізген уақытыңызды бақылаңыз, оның бір бөлігін кітап оқуға ауыстырыңыз. Мұны ұмытпау үшін телефонға еске салатын функцияны қосып қойыңыз. Бірақ асығыстық танытпаңыз және өзіңізді тым күштемеңіз: күніне 15 минуттан немесе 5 беттен оқуды бастаңыз. Бірақ бұл әдетті қалыптастыру үшін күн сайын міндетті түрде оқыңыз.

Үйде кітапты әрқашан қолыңызда болатындай көрінетін жерге қойыңыз. Мысалы жастықтың үстіне қойыңыз, бұл ұйықтар алдында оқуды ұмытпау үшін қажет. Қағаз кітапты ұйықтар алдында оқу, смартфон мен электронды кітаптан айырмашылығы, ұйықтауға көмектеседі, деп жазады САЕ.

Өзіңіз қызығатын кітап оқыңыз

Тағы бір сылтау – оқу қызықсыз. Бірақ сізді қызықтырмайтын нәрсені оқуға ешкім мәжбүрлемейді. Тіпті қызықсыз оқулыққа әрдайым балама табуға болады. Нәтиже ғана емес, оқу процесі де маңызды, ол пайда мен ләззат әкелуі керек. Егер таныстарыңыз қандай да бір кітапты ұсынса, бірақ 50-бетте сіз әлі де есінеп жүрсеңіз, оны батыл түрде кейінге қалдырыңыз және өзіңізге ұнайтын нәрсені іздеңіз. Мұны істеу үшін:

• мақсатыңызды анықтаңыз;
• қызық тақырыптағы кітаптардың тізімін жасаңыз;
• рецензиялар, аннотациялар, пікірлерді оқыңыз;
• стильдің сізге сәйкес келетініне, оңай және түсінікті оқылатынына көз жеткізіңіз.

Танымал кітаптар тізіміне кірмесе де, сізді ең көп қызықтырған кітапты оқуды бастаңыз. Ыңғайлы түптелген және көзіңізге жағымды қарпі бар басылымдарды таңдаңыз. Егер бір кітап көңіліңізден шықпаса, көңіліңізді түсірмеңіз. Кітаптар адамдар сияқты: әрқайсының өз мінезі бар. Сіз өзіңіздің сүйікті кітабыңызды міндетті түрде табасыз.

Көбірек емес, сапалы оқуға тырысыңыз

Оқығаныңыздың санына емес, одан барынша пайда алуға тырысыңыз. Ол үшін психолог Питер Холлинз философ және психолог Фрэнсис П. Робинсонның әдісін пайдалануды ұсынады. Белсенді оқу 5 тармақтан тұрады:

• Сауалнама.
• Сұрақ.
• Оқу.
• Қайталау.
• Шолу.

Оқудан бұрын мазмұнды, тақырыптар мен қосымша тақырыптарды қарап шығыңыз, осылайша не оқитыныңыз туралы түсінігіңіз болады. Қызығушылықты ояту үшін өзіңізге сұрақ қойыңыз: "Бұл тарау не туралы?". Бөлім атауларын сұрақтарға айналдырыңыз. Содан кейін белсенді оқуға кірісіңіз: оқыған кезде өзіңізді қызықтырған сұрақтарға жауап іздеңіз. Оқығаныңыздан нені есте сақтағаныңызды тексеріңіз. Шолу — тараудың немесе бүкіл кітаптың мағынасын өзіңізге қайталау.

Міндетті түрде оқыған бетіңіздің шетіне жазбалар жасап, кілт сөздер мен негізгі тезистерді белгілеңіз. Бұл оқығаныңызды есте сақтауға және оны пайдалануға көмектеседі.

Жылдам оқуды пайдаланыңыз

Жылдам оқу жылдамдықты арттырып қана қоймай, оқуға зейін қоюды және тиімділікті арттырады. Жылдам оқудың тиімді әдістерін қолданыңыз:

• Мәтінді дауыстап оқудан аулақ болыңыз. Бұл жұмысты баяулатып, назарды шашыратады.
• Көру қабілетін жаттықтырыңыз. Беттен көзіңізді неғұрлым аз аударған сайын, соғұрлым тез оқисыз.
• Бір деңгейде оқу — баяу оқу. Диагональ бойынша оқуды үйреніңіз, беттерді қосымша тақырыптармен қарап шығыңыз.

Жылдам оқып қана қоймай, не оқып жатқаныңызды сұраңыз, жазбалар жасаңыз және алынған ақпаратты осы тақырыптағы басқа кітаптармен салыстырыңыз. Оқудың тиімділігін арттыру үшін Мортимер Адлердің "Кітапты қалай оқу керек" кітабы көмектеседі.

Өздігінен оқуға кез келген адам дағдылана алады, жасына, жынысына және шығу тегіне шектеулер жоқ. Ең қажет нәрсе — жаңа білімді белсенді түрде іздеу және оны терең түсінікпен және саналы қабылдау, деп жазады Питер Холлинз.

Экранизацияланған туындыларды көріп, аудиокітаптарды тыңдаңыз

"Унесенные ветром" (1939), "Гордость и предубеждение" (2005), "Великий Гэтсби" (2013), "Бойцовский клуб" (1999), "Зеленая миля" (1999), "Властелин колец" (2001-2003) сияқты көптеген аңызға айналған фильмнің негізінде әдеби шығармалар жатыр. Экранизацияланған фильмдерді көріп, түпнұсқаны оқуға ынта пайда болады.

Аудиокітаптар қағаз кітаптарды толықтай алмастырмайды, бірақ кітаптан бас тартқаннан гөрі оларды тыңдаған дұрыс. Оның үстіне, тыңдауға көлікте, итпен серуендеп жүргенде, спортпен шұғылданғанда болады. Өзіңізді тыңдауға үйретіп, қағаз нұсқасын қосыңыз.

Оқу миды ынталандырады және тіпті өмірдегі әрекеттерімізді өзгертеді, деп жазады "Происхождение: как девять месяцев до рождения формируют остальную часть нашей жизни" кітабының авторы Энни Мерфи Пол. Кітапты тұрақты оқитын адамдар, орташа есеппен, өміріне қанағаттанады, бақыттырақ және өмірдегі істеген істерінің мағынасы бар деп сезінеді, деп атап өткен САЕ.

Болжамдарға қарамастан, қағаз кітаптар өз орнын жоғалтпайды, ал ғалымдар олардың адамға пайдасын үнемі зерттеп келеді. Егер оқуды тастап кетсеңіз немесе ешқашан бастамаған болсаңыз, бұл 7 кеңес оқуды жақсы көруге көмектеседі. Адам кітап оқуға кіріссе, оны тоқтату қиын болады.