Қазақстандықтар салықты не үшін төлейді және бұл ақша қайда жұмсалады

Заңды және жеке тұлғалардың салық төлемдері мемлекеттік бюджетті толықтырудың және ел дамуының негізгі көздерінің бірі саналады. Бұл туралы толығырақ KAZ.NUR.KZ материалынан оқыңыздар.

Салық төлемдерін тек бизнестің немесе жеке тұлғаның табысының бір бөлігін жоғалтуға әкелетін міндеттеме ретінде қабылдауға болады.

Сондықтан кәсіпкерлер мен азаматтар салық төлеуден жалтарып, кірістерін жасырып, мемлекеттік бақылауды айналып өтіп, ақша табудың мүмкіндіктерін іздеуі мүмкін. Алайда мұндай әрекеттер түптеп келгенде қазақстандықтардың өмір сүру деңгейін нашарлатуы мүмкін.

ҚР Мемлекеттік кірістер комитетінің мәліметінше, 2024 жылдың басынан бері ел бюджетіне 4,358 трлн теңге салық түскен. Бұл көлемнің 39,9%-ы табыс салығы (корпоративтік және жеке тұлғалар) есебінен қалыптасты. Сондай-ақ бұл төлемдердің осындай жоғары үлесіне қарамастан, қазақстандықтардың салықтары мемлекеттің барлық шығынын жабуға жеткіліксіз.

Өңірлер бойынша кірістердің ең көп бөлігі Алматыға тиесілі – 1,3 трлн теңге немесе жалпы көлемнің 29,1 пайызы. Салыстыру үшін: 577,7 млрд теңге – Астанадан, 140,1 млрд теңге Шымкенттен түскен.

Бұл қаражаттың не үшін жұмсалатыны және салық төлеушілер ақшасының еліміздің дамуында қандай рөл атқаратыны Алматы қалалық МКД Telegram-каналында айтылды.

Салықтар қайда жұмсалады?

Азаматтар мемлекеттік және қоғамдық қажеттіліктердің жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін салық төлейді. Яғни бұл ақша әдетте маңызды әлеуметтік салаларды қаржыландыруға тікелей жұмсалады.

"Салықтар – қазіргі қоғамда өмір сүру мүмкіндігі үшін төлейтін баға. Біз салық төлеудің маңыздылығын түсінуіміз керек... Салықтарды төлеу арқылы біз балаларымыздың лайықты болашағына кепілдік береміз. Осылайша, елдің дамуына өз үлесімізді қосамыз", - делінген дереккөздің хабарламасында.

Осылайша, мемлекеттік бюджеттен түсетін салықтар әдетте келесі мақсаттарға бөлінеді:

• білім беру – осы қаражат есебінен мектептер, университеттер, оқыту және ғылымды дамыту бағдарламалары қаржыландырылады, оқытушылардың жалақысы төленеді;
• денсаулық сақтау – медициналық мекемелерді қолдау, дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету, халықтың денсаулығын жақсарту жөніндегі бағдарламаларды қаржыландыру жүзеге асырылады;
• әлеуметтік қорғау – салық қаражаты есебінен аз қамтылғандарға көмек, зейнетақымен қамсыздандыру, түрлі жәрдемақылар және басқа да әлеуметтік бағдарламалар ұйымдастырылады;
• инфрақұрылым – салық төлеушілердің ақшасы жолдарды, көпірлерді, электр станцияларын, су құбырларын және басқа да қоғамдық мақсаттағы нысандарды салуға және оларға қызмет көрсетуге бөлінеді;
• қорғаныс – елдің қауіпсіздігін қамтамасыз ету қаржыландырылады;
• мәдениет және спор – мәдени іс-шараларды, спорттық бағдарламаларды және мәдени мұра нысандарын қолдау және дамыту жүзеге асырылады.

Бұл салалар қоғамның жұмыс істеуіне, дамуына және азаматтардың өмір сүру сапасын сақтауға мүмкіндік беретін салық қаражатын жұмсаудың негізгі бағыттары саналады.

Естеріңізге сала кетейік, қазақстандықтар жергілікті бюджеттердің жұмсалуын бақылап, қаржының сапалы жұмсалуын бақылай алады.