Қазақстанда жұмыссыздық бойынша төлемақыны кімдер ең ұзақ уақыт алады

Жұмыссыз қалған қазақстандықтар Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан төлем алуға өтінім бере алады. Оларды алты айға дейін алуға болады, бірақ бұл үшін әлеуметтік аударымдарды ұзақ уақыт бойы төлеуі қажет. Толығырақ KAZ.NUR.KZ материалынан оқыңыздар.

Қазақстандық азаматты ресми түрде жұмысқа орналастырған кезде жұмыс беруші ол үшін, оның ішінде Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына (МӘСҚ) түрлі жарналар мен аударымдар жасайды. Осының арқасында белгілі бір жағдайларда қызметкерлер, мысалы, жұмысынан айырылған жағдайда, әлеуметтік төлемақы алуға өтінім бере алады.

ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің мәліметі бойынша, жыл басынан бері және 1 мамырдағы жағдай бойынша Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан жұмысынан айырылғаны үшін 143,3 мың адам әлеуметтік төлемақы алды, соның ішінде 89 мың адамға биыл тағайындалды.

Төлемақы сомасы жоғалған табыстың 45 пайызына дейін жетуі мүмкін және қазақстандықтар ақшаны 1 айдан 6 айға дейін ала алады.

Төлемақы мерзімі мен мөлшерін не анықтайды

Жұмыстан босатылған қазақстандықтардың барлығы 6 ай қатарынан жоғалған табысының 45 пайызын ала алмайтынын түсіну маңызды. Мұның бәрі міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысу мерзіміне, яғни қызметкер үшін әлеуметтік аударымдар жүргізілген кезеңге байланысты.

Осылайша, ҚР Әлеуметтік кодексіне сәйкес алты айдан бір жылға дейінгі еңбек өтілі бар болса, төлемақы тек бір айға тағайындалады. Бір жылдан екі жылға дейінгі тәжірибесі бар болса, ол екі ай бойы беріледі.

Үш ай бойы төлемақы алу үшін екі жылдан үш жылға дейін, төрт айға – үш жылдан төрт жылға дейін, бес айға – төрт жылдан бес жылға дейін, ал алты ай төлемақы алу үшін әлеуметтік аударымдарды төлеу тәжірибесі бес жыл немесе одан да көп болуы керек.

Бұл ретте төлемақы мөлшері жүйеге қатысу ұзақтығының коэффициентіне де байланысты. Егер ол алты айдан бір жылға дейін болса, онда коэффициент тек 0,7-ні құрайды. Дегенмен ол төлемақы мерзіміне сай өседі және бес жылдан кейін 1,3-ке жетуі мүмкін.

Нәтижесінде әлеуметтік төлемнің мөлшері мынадай түрде айқындалады: әлеуметтік аударымдар төленген 24 айдағы орташа айлық табыс кірісті ауыстыру коэффициентіне (0,45), сондай-ақ қатысу өтілі коэффициентіне көбейтіледі.

Айта кетерлігі, Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан жұмысынан айырылу бойынша әлеуметтік төлемдер жұмыстан босату себебіне қарамастан тағайындалады. Оның негізгі міндеті – қиын жағдайға тап болған адамға жаңа жұмысты тез таба алатындай қолдау көрсету.

Жұмысынан айырылуына байланысты әлеуметтік төлемақыны қалай алуға болады:

• электрондық үкімет порталына кіріңіз;
• "Жұмыспен қамту және жұмысқа орналастыру" бөлімін тауып, "Жұмыс іздеп жүрген тұлғаларды тіркеу" қызметін таңдаңыз;
• қызметке тапсырыс беру, барлық жолды толтыру және электрондық қолтаңбамен қол қойып, өтінім жіберіңіз;
• бір күн ішінде мансап орталығы бірнеше қолайлы бос жұмыс орнын ұсынады;
• егер жұмыс табылмаса, үш күн ішінде өтінім берушіге "жұмыссыз" мәртебесі беріледі.

Осыдан кейін азаматқа Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан проактивті форматта төлемді тағайындау туралы ұсынысы бар SMS хабарлама келеді. Жұмыссыз тұлға тек келісімін береді, содан кейін әлеуметтік төлемақы автоматты түрде тағайындалады.