Қазақстанда ақауы бар тауар жеткізілімінің ақшасын қалай қайтаруға болады

Тауарларды онлайн сатып алу кезінде олардың ақауы және айырбастау немесе қайтару қажеттілігіне тап болуыңыз мүмкін. Бұл жағдайда сатушы жеткізу үшін ақшаны қайтарудан бас тартуы мүмкін. Бірақ мұны даулауға болады, деп хабарлайды KAZ.NUR.KZ.

Интернеттегі сауда әсіресе 2020 жылғы пандемиядан кейін танымал бола бастады. Содан бері әртүрлі маркетплейстердің (сауда алаңдарының) дамуы кәсіпкерлерге өз тауарларын әлемнің кез келген нүктесінен сатуға мүмкіндік берді.

Дегенмен тауардың сапасыз болып шығатын жағдайлар да болуы мүмкін: сәйкестік сертификаты немесе декларациясы (қауіпсіздік) жоқ, өндірістік ақауы бар және т.б.

"Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы" заңға сәйкес, ақшаны базарлардан сатып алған кезде сатып алу, тіпті жеткізу үшін қайтару керек. Бірақ ерекше жағдайлар бар.

Сатып алушы не талап ете алады?

Заңның 15-бабында тұтынушылар, егер оларға сапасыз тауар сатылса, келесі талаптарды қоюға құқылы:

• сатып алу бағасының шамалас төмендеуі;
• өнімнің ақауларын тегін жою;
• тауарлардың ақауларын жоюға жұмсалған шығындарды өтеу;
• ұқсас маркалы бұйыммен ауыстыру (модель, артикул);
• сатып алу бағасын тиісті қайта есептей отырып, басқа марканың (үлгі, артикул) сол тауарымен ауыстыру;
• шартты бұзу және тауар үшін төленген соманы қайтару.

Бұл ретте келтiрiлген залалды өтеу құқығы осы бапта көрсетiлген ол таңдаған талапқа қарамастан тұтынушыда қалады. Яғни сатушы (немесе өндіруші) сапасыз тауар үшін ақшаны қайтарып қана қоймай, сонымен қатар сатып алушының шығындарын, оның ішінде жеткізу қызметтерін өтеуге міндетті (30-баптың 8-тармағы).

Сондай-ақ көрсетілмеген қызметтер үшін алдын ала төленген ақшаны қайтаруға болады.

Алайда, егер тауар тиісті сапаға ие болса (неке жоқ, бірақ жай ғана өзгерткісі келсе), жеткізу шығындарын сатып алушының өзі төлейтінін және сатушы ол үшін төленген ақша сомасын қайтара алатынын ескеру қажет (Заңның 14-бабы).

Бұл ретте 30-бапқа сәйкес, сатушы (дайындаушы), егер ол пайдаланылмаса, оның тауарлық түрі, тұтыну қасиеттері, пломбалары, жапсырмалары, сондай-ақ тауарды сатып алу фактісін растайтын құжат болса, тиісті сападағы азық-түлік емес тауарды айырбастауды немесе қайтаруды қамтамасыз етуге міндетті.

Егер сатушы (өндіруші) ұзақ мерзімді жарияламаса, тауарды алған сәттен бастап қайтару немесе айырбастау үшін 14 күн бар.

Егер төлеуден бас тартса

Заңның 30-бабында көрсетілгендей, егер сатушы (дайындаушы) тұтынушының тиісті немесе тиісті емес сападағы тауарларды айырбастау, қайтару туралы талаптарын орындауды кешіктіруге жол берсе, онда ол кешіктірілген әрбір күн үшін (егер шартта, заңдарда өзгеше белгіленбесе) кемінде 1 пайыз мөлшерінде тұрақсыздық айыбын төлеуге міндетті.

Ал егер тауарды қайтарудан немесе айырбастаудан бас тартса, қазақстандықтар тұтынушылар құқығын қорғау қоғамдық бірлестігіне немесе тұтынушылар құқығын қорғау департаментіне шағымдана алады. Бұл ережелердің барлығы онлайн сауда үшін де, дүкендерде жасалған сауда үшін де қолданылады.