Енді Қазақстанда орташа жалақыға алуға жететін бензин көлемі азаяды

Қазақстанда орташа жалақы өсіп келе жатыр, алайда сатып алу қабілеті төмендеуде. Мысалы, 2023 жылы орташа жалақыға 1246 литр бензин сатып алуға болатын еді, ал қазір небәрі 1162 литр келеді. Толығырақ KAZ.NUR.KZ сайтында.

Автомобиль отыны бағасының өсуін ескерсек те, Қазақстанда оның құны басқа көрші елдерге қарағанда айтарлықтай төмен. Мысалы, АИ-92 маркалы жанармайдың орташа құны шамамен 202 теңге, ал АИ-95 – 252 теңге.

Жалпы алғанда, Picodi порталы сарапшыларының айтуынша, Қазақстанда бензиннің орташа бағасы 58 цент, яғни 265 теңге шамасында. Осылайша, ол көршілерімен ғана емес, басқа еуропалық елдермен салыстырғанда ең төменгі көрсеткішімен ерекшеленіп, бензин бағасы бойынша Еуропа елдерінің рейтингінде бірінші орында тұр.

Саясат, қауіпсіздік және даму институты (ISDP) сарапшыларының пікірінше, Қазақстанды Еуропа Кеңесінің екі негізгі критерийіне сәйкес келетіндіктен, еуропалық ел деп санауға болады: ел ішінара немесе толығымен Еуропада орналасқан және оның мәдениеті еуропалық мәдениетпен тығыз байланысты.

Бензиннің құны бойынша еуропалық рейтингте Ресей екінші орында, мұнда бір литр жанармай орташа есеппен 64 цент болса, үшінші орында Беларусь – 74 цент. Түркия мен Молдова да арзан бензині бар елдердің бестігіне енді – сәйкесінше 1,30 доллар және 1,38 доллар.

Бір жалақыға қанша бензин сатып алуға болады

Маңыздысы төмен баға емес, азаматтардың сатып алу қабілеті екенін түсіну керек. Тек бензин сатып алуға келер болсақ, Қазақстанда соңғы бес жылда ол өсіп жатыр. Мысалы, 2019 жылы бір орташа жалақы 825 литр жанармайға жетсе, 2020 жылы 923 литрге жетті. Бұдан әрі жыл сайынғы өсу байқалады:

• 2021 – 1 015 литр;
• 2022 – 1 102 литр;
• 2023 – 1246 литр.

Алайда 2024 жылы Қазақстанда сатып алу қабілетінің жағдайы күрт нашарлады. Сарапшылардың айтуынша, биылғы орташа жалақы 382 279 теңге немесе барлық салықтар мен аударымдарды шегергенде 307 933 теңге.

Бұл соманы қазіргі бензин бағасымен салыстыратын болсақ, орташа азамат айлық жалақысына шамамен 1162 литр бензин сатып ала алады, бұл бір жыл бұрынғыдан бірден 84 литрге аз. Тіпті елдегі орташа жалақы бір жылда 12,3 пайызға өссе де, сатып алу қабілетінде ққұлдырау байқалады.

Осындай көрсеткішпен Қазақстан елдер рейтингінде бірден 17-орынға түсіп қалды да, көрші орынды иеленген Ресейден (1299 литр) артта қалды.

Осылайша, Қазақстанда орташа жалақы шынымен де өскеніне қарамастан және бензин бағасы Еуропадағы ең төменгі көрсеткіштер қатарында болғанымен, іс жүзінде азаматтардың сатып алу қабілеті көптеген басқа елге қарағанда әлдеқайда төмен.