"Біз Қазақстанда тұрамыз, теңгеге алаңдауымыз керек": Ұлттық банк доллар бағамын базардағы картоппен салыстырды

Бүгін брифингте Ұлттық банк басшысынан Қазақстандағы доллар бағамы қалай өзгеруі мүмкін деген сұраққа ол бұл сұрақ қойылған сайын "хабарлама жіберетінін" айтты, деп хабарлайды KAZ.NUR.KZ.

Тимур Сүлейменовтің месседжі немесе хабарламасы – қазақстандықтардың ұлттық валюта – теңгеге көбірек алаңдауы керек дегені екен.

"Менің түсінігім бойынша, мен қандай себептермен екенін білмеймін, бірақ бұл көпшілікті алаңдатады және мен доллар бағамы туралы сұраған сайын, мен әр жолы осы хабарламаны айтамын.

Біз Қазақстан Республикасында тұрамыз, ұлттық валютамыз – теңге. Төлем жасаймыз, жалақы аламыз, депозитке салып, теңгемен несие аламыз. Сондықтан біз тек теңгеге ғана алаңдауымыз керек: теңгеміз қандай, инфляция қандай деп ойлануымыз қажет. Доллар бағамы бізге, бәлкім, ақпараттық, сараптамалық мақсатта және шетелге шыққанда алаңдатуы керек", - деп жауап берді Ұлттық банк басшысы.

Одан әрі ол доллар бағамының қалай өзгеретінін түсіндірді, тіпті түсінікті болу үшін картоп сатушыларды мысалға келтірді.

Негізгі факторлар

"Негізгі факторлар – экономиканың өзі қаншалықты мықты, сол нәрсе. Экономика өсу кезеңінде ме, әлде деградацияға ұшырайды ма? Ол қаншалықты көп сатады, қаншалықты импорттайды? Бұл сауда балансы мен төлем балансының мәселесі, қанша ақша кіріп-шығады, бұл –инвестиция мәселесі.

Яғни бұл нарыққа әсер етпейтін негізгі факторлар, оған жалпы экономиканың өзі әсер етеді. Міне. Бізде негізгі факторлар жаман емес – экономиканың өсу қарқыны өткен жылмен салыстырғанда баяулады, дегенмен ол 3 пайызға көбейді, яғни экономика өсуде.

Инвестициялар да оң аймақта. Біздің төлем балансымыз бірінші тоқсанға кідіріспен дайындалуда, төлем балансымыз 1,8 млрд. Мұның бәрі теңгенің тұрақты болуы үшін жақсы негізгі факторлар", - деп түсіндірді Сүлейменов.

Нарық факторлары және картоп

"Биржа дегеніміз не? Бұл – тауар сатылатын нарық. Бұл жағдайда бұл тауар – доллар. Теңге-доллар жұбы туралы айтқанда, біз үшін доллар валюта емес, тауар сияқты. Яғни егер бұл тауардың көп бөлігі сатылса, бір тауар сататын көптеген сатушы бар, яғни оның бағасы төмендейді, егер сатушылар аз болса және олар аз көлемде ұсынса, оның бағасын, кешіріңіз, картоппен, тіпті цементпен, кірпішпен салыстыруға болады.

Яғни біз өз нарығымызда – Қазақстан қор биржасында – нарықта сатқан кезде, яғни банктер сатқанда, компаниялар доллар сатқанда біз шығып, Ұлттық Банк Үкіметтің өтініші бойынша Ұлттық қордан аз көлем алып, нарықта сатқан кезде – бұл базарда картопты сататын бір сатушы бар екенін білдірді. Содан кейін олар қоймадан бір жерден алып, тағы екі КамАЗ әкеліп, әлдеқайда үлкен көлемде сата бастады. Осыған байланысты бұл өнімнің бағасы төмендеді. Бірақ бұл КамАЗ-дар кетіп, басқалары келмесе, баға толыққанды тепе-теңдікке келеді. Сондықтан қазір теңге өзінің негізгі мәніне жақындады", - деп түсіндірді Ұлттық банк басшысы.

Жылдың екінші жартысында не күтеді

"Экономика бойынша бұл – негізгі факторлар, оларды тез өзгерту мүмкін емес және 5 млрд инвестицияны осылай тез өсіріп немесе тарта алмаймыз. Сондықтан негізгі факторлар өзгеріссіз қалады, ал нарықтық факторлар қандай болады – біз қайтадан көбірек валюта сатуымыз үшін Ұлттық қордан қосымша трансферттер пайда бола ма – бұл Қаржы министрлігіне, Үкіметке қатысты мәселе.

Мұндай ықтималдық бар, иә, бюджетті теңестіру, үкіметтің барлық әлеуметтік және басқа да міндеттемелерін орындау үшін трансферттер қажет болады. Бұл бағамның төмендеу бағытына әсер етуі мүмкін, доллар бағамы бірінші жартыжылдықтағыдай қайта кетуі мүмкін – біз оны жоққа шығармаймыз", - деп қосты Тимур Сүлейменов.