Қазақстанда ипотекадағы тұрғын үйді сатуға бола ма

Қазақстандағы ипотекалық тұрғын үйді банктен рұқсат алған жағдайда сатуға болады. Сатып алушы қолма-қол ақшамен төлей алады немесе ипотекалық несие рәсімдей алады. Толығырақ NUR.KZ сайтында.

Қазақстандықтар ипотеканы нарық шарттарымен, сондай-ақ түрлі әріптестік бағдарламалар шеңберінде және жеңілдікті шарттарда ресімдей алады. Бұлжеткілікті болатын бастапқы жарна мен ипотеканы өтеуге қажетті тұрақты кіріс керек болады.

Дегенмен әртүрлі себептерге байланысты ипотекаға алған үй иесі оны сатқысы келуі мүмкін. Krisha.kz порталының мамандары айтқандай, несие әлі төленіп бітпесе де, үйді сатуға болады.

Олардың айтуынша, пәтер ипотекаға сатып алынса да, оның иесі қарыз алушы саналады. Бұл дегеніміз, ол жылжымайтын мүлікті өз қалауы бойынша басқаруға құқылы: сатуға, сыйлауға, жалға беруге және т.б.

Алайда пәтер кепілде тұрған кезде бұл әрекеттердің барлығы банктің рұқсатымен ғана жүзеге асады. Оның ішінде ипотекалық пәтерді сату.

Банктен рұқсатты қалай алуға болады

Ипотекадағы пәтерді сатпас бұрын сарапшылар несие бойынша қалған қарызды анықтауды, сондай-ақ мерзімінен бұрын өтеу үшін комиссиялардың бар-жоғын тексеруді ұсынады.

Әрі қарай жазбаша өтінішпен (еркін нысанда жасалған) банктің несие бөліміне хабарласып, рұқсат алу қажет. Онда барлық деректер, несие шартының нөмірі және сату себептері көрсетілуі тиіс.

Айта кетейік, несие берушісіз кепілде тұрған жылжымайтын мүлікті сату нәтиже бермейді. Себебі құқық белгілейтін құжаттардың түпнұсқалары толық өтелгенге дейін банкте болады, ал ауыртпалықтың болуын нотариус бірден көреді және мәміледен бас тартады.

Бұл ретте банктер әдетте кепілді сатуға қарсы емес. Несие беруші өтінішті 14 жұмыс күні ішінде қарайды және ресми мөр басылған бланкіде жауап береді. Онда банктің кепіл ұстаушы ретінде мүлікті сатуға қарсы еместігі көрсетілуі тиіс.

Ипотекадағы пәтерді қалай сатуға болады

Кепілге қойылған мүлікті қолма-қол ақшаға немесе ипотека арқылы қайта сатуға болады, дейді мамандар. Сондай-ақ олар пәтерді сату туралы хабарландыруда оның кепіл екенін көрсету керектігін еске салады.

Қолма-қол ақшаны сату схемасы келесідей:

• Сатып алушы сатушыға ипотеканы толық өтеу үшін қажетті соманы аударады. Салым шарты жасалады, онда соманы, сатушының осы ақшамен ипотеканы толық өтеу және ауыртпалықты алып тастағаннан кейін осы мүлікті сатып алушыға сату міндеттемесі көрсетіледі;
• сатушы ипотеканы толығымен жауып, пәтерге құжаттарды алып, кепілді алып тастайды;
• әрі қарай сатып алу-сату шарты жасалады, содан кейін сатып алушы пәтердің қалған сомасын төлейді.

Сатып алушы кепілмен қамтамасыз етілген пәтерді де ипотекамен сатып алғысы келсе, мәміле құқықтарды беру арқылы ресімделеді. Яғни сатып алушы сатушының ипотекасын өзіне алады.

Ол үшін кепілге қойылған жылжымайтын мүлікке құқықтарды бере отырып, ипотекалық несие бойынша міндеттемелерді беру туралы банкке өтініш беру қажет. Егер банк сатып алушының төлем қабілеттілігіне қанағаттанса, ол құқықтарды беруге ресми рұқсат береді.

Осы рұқсаттың негізінде нотариуспен сатып алу-сату мәмілесі жасалады, содан кейін сатып алушы банкпен ипотека шартын жасайды.

Ипотекадағы пәтерді сату, мысалы, ипотекамен үй сатып алу, көп уақыт алуы мүмкін екенін ескеріңіз. Сондай-ақ зейнетақы жинақтары есебінен сатып алынған кейбір тұрғын үйлерді бес жыл ішінде сатуға болмайтынын еске саламыз.