Жауапты таңдау: өнімнің сапасы біздің өмірімізге қалай әсер етеді

Соңғы жылдары азық-түліктің қауіпсіздігі мен сапасына қамқорлық бірінші орынға шықты. Бұл өмір салтындағы жылдам өзгерістерге жауап қана емес, сонымен қатар әрбір қазақстандықтың өмір сүру жағдайларын жақсартуға бағытталған мемлекеттік бағдарламаның бір бөлігі.

«Маңғыстау облыстық тұтынушылардың құқықтарын қорғау қоғамы» ҚБ белсенділері осы мәселе бойынша жұмысқа белсене кірісті: 2024 жылғы маусымнан қазанға дейін олар қазақстандық дүкендердің сөрелерінде қолжетімді тауарларға зерттеу жүргізді. Осы бағдарлама аясында белсенділер қазақстандық қауіпсіздік нормаларына сәйкестігін тексеру үшін көкөністерден бастап дайын тағамдар мен сүт өнімдеріне дейінгі өнімдердің кең ассортиментін сатып алды. Осылайша, бұл тексерулердің мақсаты ықтимал бұзушылықтарды анықтау ғана емес, сонымен қатар тұтынушыларға тауарлар туралы қажетті білім беру арқылы қауіпсіз және сапалы таңдау жасауға көмектесу болып табылады.

Тексеру кезеңдерінің бірі Орал қаласында сауда жасау болды. Мұнда белсенділер Өзбекстанда өндірілген «Lazzat» мақталы тазартылған иіссіздендірілген престелген майын сатып алды. Жоба шеңберіндегі барлық тауарлар, соның ішінде осы тауар құпия сатып алушы әдісімен сатып алынды. Бұдан әрі үлгі БҚО бойынша «Ұлттық сараптама орталығы» филиалының аккредиттелген зертханасына сараптамаға жіберілді, онда өнімнің қауіпсіздігін кешенді тексеру және оны таңбалау жүргізілді.

Өнімде әсіресе таңбалауға қатысты жақсартуды қажет ететін сәттер болғандықтан, оның қолдануға жарамдылығын растайтын МЕМСТ рұқсат етілген нормаларына сәйкес келетініне қарамастан, оны толығымен қауіпсіз деп атауға болмайды. Өнім Қазақстан заңнамасында белгіленген таңбалау талаптарына сәйкес келмейтіні белгілі болды. Атап айтқанда, онда гендік-түрлендірілген ағзаларды (ГТА) қолдану арқылы алынған компоненттердің болуы немесе болмауы туралы ақпарат жоқ. Сондай-ақ қаптамада мемлекеттік тілде ақпарат болған жоқ, бұл біздің елде сатылатын барлық тауарлар үшін міндетті шарт болып табылады. Май үшін сондай-ақ Еуразиялық экономикалық одаққа (ЕАЭО) мүше мемлекеттердің нарығында өнім айналымының бірыңғай белгісі көрсетілмеген, ол өнімнің қауіпсіздігі мен сапасы туралы хабардар ету үшін өнімде болуы тиіс.

Тұтынушылардың құқықтарын қорғау саласындағы сарапшы Әлия Әлібекова бұл талаптардың маңыздылығына түсініктеме береді: «Бұл тексерулер тауарлардың адамдардың қауіпсіздігі мен денсаулығына қалай әсер ететінін түсінуге көмектеседі. Өнім құрамы жағынан қауіпсіз болса да, оның таңбалануы заңнамалық нормаларға сәйкес келуі маңызды, өйткені ол тұтынушыға негізделген таңдау үшін қажетті ақпаратты береді. Мысалы, ГТА-ның бар немесе жоқтығын көрсете отырып, өндіруші өздері үшін және жақындары үшін не алатынын білу маңызды тұтынушыларға деген құрметін білдіреді».

Ол: «Біз азық-түлікті таңбалауға қойылатын мемлекеттік талаптар сатып алушының қауіпсіздігі мен хабардар болуын қамтамасыз етуге арналған маңызды шара екенін түсінуіміз керек. Кейбіреулер бұл ақпаратты онша маңызды емес деп санаса да, бұл көбінесе өнімнің сапасын түсінудің кілті болып табылады. Мұндай аспектілерге көбірек өндірушілер мен импорттаушылар назар аудара бастағанын байқайтынымыз көңілді қуантады, бірақ бұл бағытта әлі де көп жұмыс бар».

Таңбалау — нарықты жосықсыз бәсекелестіктен қорғау тетіктерінің бірі. Қазақстан заңнамасы өнімдерді таңбалауға қатаң талаптар қояды және оларды сақтау — әрбір кәсіпкердің әділ нарықтық ортаны дамытуға қосқан үлесі болып табылады. «ҚР-дағы тілдер туралы» заңға сәйкес, қаптамадағы ақпарат мемлекеттік тілде ұсынылуы тиіс. Бұл ретте аударманың дұрыстығына және барлық мәліметтердің болуына тауар импорттаушы жауап береді.

Сарапшы таңбалауға қойылатын талаптар барлық өндірушілер үшін — жергілікті және шетелдік өндірушілер үшін маңызды екенін атап өтті. Барлық негізгі сипаттамаларды көрсету тұтынушылардың құқықтарын қорғайды және бизнес үшін тең жағдай жасайды. «Нормаларға сәйкес келетін тауарларды хабардар сатып алушылар көбірек іздейді, бұл өндірушілерді адал жұмыс істеуге және сапалы өнім шығаруға ынталандырады», — деп түсіндіреді ол.

Өнімдердің құрамы мен қауіпсіздігі туралы білім бізге саналы таңдау жасауға көмектеседі. Мемлекеттік бастамалар тұтынушылар қауіпсіз және сапалы тауарларды таңдай алатын жағдайлар жасайды. Мемлекеттің, құқық қорғаушылар мен тұтынушылардың бірлескен күш-жігері жауапты тұтыну мәдениетіне маңызды қадам болып табылады.

Осы материалды дайындаған «МОТҚҚҚ» ҚБ стандарттарды сақтау — бұл әрқайсымыздың қауіпсіз және сапалы нарықты қалыптастыратын ортақ іске қосқан үлесіміз екенін атап көрсетеді, нарықтағы әрбір өнім — денсаулық пен сенімділіктің пайдасына таңдау.

Осы шолу бойынша сұрақтар туындаған жағдайда Instagram арқылы хабарласыңыз OZPP.KZ, 87054222739 телефоны бойынша немесе БҚО бойынша Сауда және тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаментінің жедел желісінің телефоны бойынша 8 (7112) 500 044.