Балық консервілері: қазақстандықтардың қауіпсіздігі мен денсаулығына қамқорлық

Ұлт денсаулығы — бұл медициналық қызметтерге қол жеткізу ғана емес, сонымен қатар күн сайын қазақстандықтардың үстеліне түсетін азық-түлік сапасы. Соңғы жылдары Қазақстан азық-түлік қауіпсіздігіне ерекше назар аударуда, өйткені бұл өмір сапасын жақсарту жөніндегі ұлттық бағдарламаның негізгі элементтерінің бірі.

Жиі тұтынылатын тағамдардың бірі - консервіленген балық, ол тұрғындардың рационының таныс элементіне айналды, әсіресе жаңа ауланған балық әрдайым қолжетімді емес өңірлерде. Статистика комитетінің деректеріне сәйкес, қазақстандықтар 2024 жылдың екінші тоқсанында балық пен балық өнімдерінің едәуір мөлшерін тұтынған. Бұл осы өнімге деген үлкен сенім, демек оны дұрыс бақылаудың маңыздылығы туралы айтады.

Тауарлардың сапасын жақсарту және тұтынушылардың құқықтарын қорғау үшін «Маңғыстау тұтынушылардың құқықтарын қорғау қоғамы» ҚБ сияқты қоғамдық ұйымдар 2024 жылғы маусымнан қазанға дейін әлеуметтік жоба шеңберінде белсенді жұмыс істеді. Олар әртүрлі тұтыну тауарларын сатып алу және тексеруге жіберу үшін құпия сатып алушы әдісін қолданды. Бұл өнімдерді әдетте олар қазақстандықтардың үстелдеріне түсетін жағдайларда зерттеуге мүмкіндік береді. Бұл тәсілді мемлекет қолдайды және тексерулерді барынша тиімді және тәуелсіз етеді.

Тексеруге түскен тауарлардың бірі табиғи балық консервілері болды — Ресейде өндірілген және Орал дүкенінен сатып алынған май қосылған атлантикалық сардина. Бұл өнім ҚР ДСМ БҚО бойынша СЭБҚ «Ұлттық сараптама орталығы» ШЖҚ РМК аккредиттелген зертханасына сараптамаға жіберілді. Зерттеулерге стерильділіктің өнеркәсіптік стандарттарына тесттер, зиянды бактериялардың болмауы сияқты қауіпсіздік көрсеткіштері, сондай-ақ Қазақстан заңнамасында белгіленген таңбалау талаптарына сәйкестігін тексеру кірді.

Консервілерді тексеру оларда таңбалаудағы сәйкессіздіктер анықталғанын көрсетті: қаптамада мемлекеттік тілде ақпарат болған жоқ, сондай-ақ ГТА пайдалану арқылы алынған компоненттердің болуы мүмкін екендігі туралы ақпарат жоқ. Бұл тұтынушылар үшін, әсіресе ГТА құрамы мен болуына назар аударатындар үшін өнімнің толық қауіпсіздігін бағалауды қиындатады. Таңбалау тұтынушыларды ақпараттандыру және қорғау үшін маңызды, сондықтан оның болмауы («Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» ҚР Заңына сәйкес, бір немесе шет тіліндегі ақпарат берілмеген болып саналады) зиянды заттардың болмауына қарамастан өнімге деген сенімді төмендетеді.

«Маңғыстау тұтынушылардың құқықтарын қорғау қоғамы» ҚБ құқық қорғаушысы және сарапшысы Әлия Әлібекова түсіндіргендей, мұндай тексерулер проблемалық сәттерді анықтауға және саналы таңдау үшін жағдайларды жақсартуға мүмкіндік береді: «Қаптамадағы таңбалау — бұл жай ғана формальдылық емес. Бұл сатып алушыға толық және сенімді ақпарат беру мүмкіндігі, соның негізінде олар саналы таңдау жасайды. Біз тұтынушылардың құрамы, жарамдылық мерзімі және пайдалану бойынша ұсынымдарға көбірек қызығушылық танытатынын көреміз. Сондықтан мемлекеттік тілде таңбалаудың болмауы сияқты ұсақ-түйектер де өнімді таңдау мен оған деген сенімге әсер етуі мүмкін. Сайып келгенде, әрбір қазақстандық өзінің не сатып алатынын білуге құқылы».

Өз денсаулығына қамқорлық жасайтын және сапалы таңдау жасағысы келетін тұтынушылар үшін сарапшылар бірнеше қарапайым ұсыныстар береді. Егер консервіленген балық сияқты өнім сұрақтар туғызса, сатып алушы сатушыдан өнімнің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге көмектесетін және өндіруші мен сатушының жауапкершілігін растайтын сәйкестік сертификаттарын сұрауға құқылы. Әлібекова сондай-ақ: «Белсенді қоғамдық тексерулер, сондай-ақ мемлекет тарапынан мониторинг, өндірушілер арасында салауатты бәсекелестік құруға көмектеседі, сондай-ақ сөрелердегі өнімдердің жоғары сапаға сәйкес келуін қамтамасыз етеді», - деп атап көрсетеді.

Мемлекеттік құрылымдар да, қоғамдық ұйымдар да қолдайтын тексерулер жоғары сапа стандарттарын сақтауға негіз жасайды. Бұл тұтынушылардың нарықтағы өнімдерге деген сенімін арттырады. Алайда сарапшы қазақстандықтарды сатып алатын өнімдерінің қаптамасы мен таңбалануын тексере отырып, белсенді және қырағы болуға шақырады: «Әрбір сатып алушының өнімнің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қосқан үлесі де өте маңызды. Біз тұтынушылар ретінде сапаға дауыс береміз және әр таңдау сайын нарықтағы стандарттардың өсуіне ықпал ете аламыз».

Осы материалды дайындаған «МОТҚҚҚ» ҚБ мемлекеттің, белсенділердің және тұтынушылардың бірлескен жұмысы сапасыз тауарлардан қорғауды тудыратынын, ал әрбір сатып алушының белсенді ұстанымы нарықты жақсартуға көмектесетінін атап көрсетеді.

Осы шолу бойынша сұрақтар туындаған жағдайда Instagram арқылы хабарласыңыз OZPP.KZ, 87054222739 телефоны бойынша немесе БҚО бойынша Сауда және тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаментінің жедел желісінің телефоны бойынша 8 (7112) 500 044.