Көпшілік арасында букмекерлік кеңселер шарттық матчтарға белсенді қатысады деген қауесет бар. Бұл шындыққа сәйкес келе ме? Parimatch халықаралық беттинг компаниясымен бірге фактілерге көз жүгіртейік.
Шарттық матч дегеніміз не?
Шарттық матчта оның нәтижесі алдын-ала келісу арқылы анықталады. Мұндай айла-шарғыға әдетте матчқа тікелей қатысы бар адамдардың қатысы бар болып жатады: жаттықтырушылар, төрешілер, клуб басшылары мен менеджерлері. Егер бұл жекелеген спорт түрі болса, мәміле ойыншының өзімен тікелей жасалуы мүмкін.
Мұндай алаяқтықтың мақсаттары әр түрлі болуы мүмкін. Ең айқыны - ақша табуға деген ұмтылыс, бірақ командалар турнир кестесіндегі тиімді ұстаным үшін өзара келісім бойынша ұпайларды "алмасатын" жағдайлар да бар.
Бұл құбылыс жиі кездеседі ме?
Мамандардың айтуынша, ел арасында кеңінен тараған пікірге қарамастан, шарттық матчтар жиі бола бермейді және көбінесе төменгі лигаларда, танымал емес матчтарда немесе спорт түрлерінде дамиды. Бүкіл әлем бойынша миллиондаған адам бақылайтын ірі чемпионаттар мен топ-командалар өз жағдайларына қауіп төндірмейді. "Келісімге" қатысу беделге нұқсан келтіріп қана қоймай, үлкен айыппұлдар мен команданы немесе жеке қатысушыларды кәсіби спорттан қуып шығару түрінде қатаң жазаға әкелуі мүмкін.
Беттинг-компаниялар қандай рөл атқарады?
Букмекерлік кеңселер "келісімдерге" тікелей қатысады немесе коэффициенттерді басқару үшін инсайдерлік ақпаратты пайдаланады деген аңыз бар. Алайда мұндай деректер барынша қорғалады, өйткені келісімшарттық матчтар үлкен қауіп-қатерге ие және тіпті көптеген елде қылмыс болып саналады. Интернеттегі тігілген ұтыстардағы дұрыс ұтыстар үшін барлық құпияны ашуды ұсынатын адамдар - алаяқтар, сондықтан оларға сенуге кеңес берілмейді. Parimatch-тің айтуынша, бәс тігетін компаниялар әділ ойынға қызығушылық танытады және шарттық матчқа аздаған күдік туындаған жағдайда ойыншыларға тігілген ұтыстарды қайтарады.
Футбол тарихындағы әйгілі шарттық матчтар
Шарттық матчтарға қатысудың не екенін нақты көрсету үшін ең танымал спорт түрінен бірнеше мысал келтірейік.
Кальчополи, 2006. 21 ғасырдағы италиялық футболдағы ең үлкен жанжал бірден бірнеше танымал клубқа әсер етті: "Интернационале", "Милан", "Фиорентину", "Лацио", "Реджинуа" және бәрінің таңданысын тудырған "Ювентус". Клуб басшылары мен төрешілер арасындағы сөз байласу "Ювентустың" бас директоры Лучано Моджи телефон арқылы сөйлескеннен кейін ашылды, онда ол алдағы матчқа лайықты судья таңдауға тырысты. Кінәлілер дереу жазаланды және бұл жағдайдан ең көп зардап шеккен "қара-ақтар"болды. Клуб В Сериясына дейін төмендетілді, 2005 және 2006 жылдардағы "скудеттодан", сондай-ақ 2006/07 жылғы Чемпиондар Лигасына қатысу құқығынан айырылды. Лучано Моджи өмір бойы футболдан шеттетіліп, бес жылдан астам мерзімге бас бостандығынан айырылды.
Марсель, 1993. "Марсель" ФК өзінің бесінші ел чемпионы атағын жеңіп алу алдында тұрды. Бір ғана қадам қалды — "Валансьенді" жеңу. Қазіргі чемпион өз күшімен жеңе алар еді, бірақ клуб президенті Бернард Тапи тәуекелге бармауға шешім қабылдады және қарсылас команданың шабуылшысы Кристоф Роберді 250 000 франкке сатып алды. Дәл осындай мәмілелер басқа екі ойыншыға ұсынылды, бірақ олар бас тартты және кейіннен қылмыстың ашылуына ықпал етті. Робердің өзі кінәсінен азап шегіп, полицияға бақшаға салынған конверттегі ақшаны көрсетті. Оның айтуынша,"бұл ақша сасығаны соншалық, оны жерлеуге тура келген". Жанжал нәтижесінде "Марсель" Еурокубокқа қатысудан бір жылға шеттетілді, УЕФА суперкубогы мен Құрлықаралық Кубокқа қатысу құқығынан айырылды, содан кейін екінші дивизионға дейін төмендетілді.
Қорытынды
Осы қызықты тақырыпты қорытындылайық. Шарттық матчтар сөзсіз болады, бірақ көбінесе оның жоғары кәсіби лигалар мен жоғарғы чемпионаттарға қатысы жоқ. Жоспарланған "келісім" туралы ақпарат алу іс жүзінде мүмкін емес, өйткені қастандықтың тікелей қатысушысы болуы керек. Беттинг-компаниялар, соның ішінде Parimatch, беделді және қаржылық тәуекелдерге байланысты моральдық, сондай-ақ практикалық тұрғыдан әділ ойынды қолдайды. Компания өз ойыншыларына онлайн шарттық матчтар туралы ақпаратты ұсынатын алаяқтарға сенбеуге және тігілген ұтыстарға жауапкершілікпен қарауға кеңес береді.
Мақаланың түпнұсқасы: https://kaz.nur.kz/sport/football/1974250-sarttyq-matctarga-bukmekerlik-kenselerdin-qatysy-bar-ma-mamandar-zauaby/
