Дағыстандағы теракт: оқиғаның мән-жайы белгілі болды

23 маусымда кешке таман Дағыстанда қарулы адамдар Махачкала мен Дербенттегі православиелік шіркеулер мен синагогаларға шабуыл жасады. Қаза болған 21 адамның дені – полиция қызметкерлері. Құрбандар саны мен шабуылдың сипаты бойынша бұл оқиғаны 2014 жылы Грозныйға жасалған шабуылмен салыстыруға болады. Президент Владимир Путин болған оқиғаға пікір білдірген жоқ, ислам топтары да жауапкершілік алған жоқ. Шабуыл жасағандардың барлығы Дағыстандағы Сергокала ауылының тумалары, олардың арасында Сергокалинск ауданы басшысы Магомед Омаровтың ұлдары мен туыс інісі де бар. Омаров қызметінен босатылып, "Единая Россиядан" шығарылып, 10 тәулікке қамауға алынды.

Сейсенбіде Махачкаланың Ленин аудандық соты жұмыстан босатылған Сергокалинск ауданының басшысы Магомед Омаровты ұсақ бұзақылық бабы бойынша (Әкімшілік кодекстің 20.1-бабының 1-бөлігі) 10 тәулікке қамауға алды, деп хабарлады ТАСС және РИА Новости агенттіктері.

"Интерфакс" пен "Коммерсант" басылымдары құқық қорғау органдарындағы дереккөздеріне сілтеме жасап, қауіпсіздік күштері оның үстінен терроризмге көмектесті деген айыппен іс қозғау үшін материалдар әзірлеп жатқанын жазды. Бұқаралық ақпарат құралдарының хабарлауынша, оның туыстары Махачкала мен Дербенттегі шабуылға қатысқан.

Дағыстандағы жексенбідегі шабуылға қатысушылардың барлығы Сергокалинс ауданының тұрғындары, деп хабарлады Дағыстан басшысы Сергей Меликов. Ол шабуыл жасағандардың арасында аудан басшысының туыстары да бар екенін айтты.

Дербент пен Махачкалаға шабуыл қалай жасалды

Жексенбідегі шабуыл Дербентте басталды: кешкі алтылар шамасында қарулы екі адам Келе-Нумаз синагогасын өртеді, деп жазды "Коммерсант". Оқиға орнына полиция жеткенде шабуылдаушылар оларға оқ жаудырған. Салман мен Таги-Заде көшелерінің қиылысында шабуылдаушылар мен полиция арасында атыс болған.

Шабуылдаушылар полициядан жалтарып, синагогадан бір шақырымдай жерде орналасқан православиелік Покрова Пресвятой Богородицы шіркеуіне жеткен. Онда олар осы шіркеуде 40 жылдан астам қызмет еткен 66 жастағы протоиерей Николай Котельниковты өлтірді. Котельниковтың әйелі Валентина "Известияға" шабуылдаушылар үй мен шіркеуді өртеп жібергенін айтты.

Махачкалада шабуыл Дербенттегі шабуылдан жарты сағат өткен соң Ермошкина көшесіндегі синагогадан басталды. Тағы бір топ ғимаратты өртеген, баллондағы бояумен, Құрандағы басқа діндегілерге арналған аяттар мен сүрелердің санын жазды; әрі қарай шабуылдаушылар Киелі Успен соборына қарай бет алған, бірақ жол бойында Эмирова, Орждоникидзе және Буйнакский көшелерінің қиылысында полициямен атыс болған.

Соборға жақын маңда Комарова көшесінде полициямен атыс кезінде екі шабуылдаушы қаза тапты. Екеуінің де өлтірілгені туралы видеоны "Тут Дагестан" арнасы жариялады. Тағы бір шабуылдаушы өтіп бара жатқан жүргізушіден Model 14 Lada көлігін тартып алып, жалғыз өзі Киелі Успен соборына барды. Онда ол күзетшіні өлтіріп, ғибадатхана ғимаратын өртеп, ол бірнеше сағат бойы полицияға оқ жаудырған.

24 маусымға қараған түні сағат 2:30-да Дағыстан басшысы Меликов шабуылға қатысушыларға қарсы операцияның белсенді кезеңі аяқталғаны туралы хабарлады. Ұрыс сегіз сағаттан астам уақытқа созылды.

Билік бұл оқиғаны қалай қабылдады

Құрбандар саны мен шабуылдың сипаты бойынша Дағыстанға жасалған шабуылды 2014 жылы Грозныйға содырлардың шабуылымен салыстыруға болады.

Дағыстанда шабуылшылар полиция қызметкерлерін де нысанаға алған.

Дағыстан басшысы Сергей Меликовтың реакциясы Шешенстан басшысы Рамзан Қадыровтың Грозныйдағы шабуылға қатысты пікіріне ұқсас болды. Содан кейін Қадыров шабуылға қатысқандардың отбасын елден қууға уәде берген еді.

Оның айтуынша, шенеунік кейінгі жылдары оның ұлдарымен байланыспағанын айтып, тергеушілерге өзін вахабист деп санамайтынына сендірді.

Дағыстанға жасалған шабуыл Крокус Сити Холлдағы көрермендерді атып тастап, Ростов тергеу изоляторында адамдарды кепілге алған соң Ресейде кейінгі айлардағы үшінші ірі шабуыл болды. "Ислам мемлекеті Вилаят Хорасан" (Ресейде тыйым салынған) лаңкестік тобы Дағыстандағы шабуылдарды қолдайтыны туралы мәлімдеме жасады.

Американың соғысты зерттеу институты (ISW) мәлімдемеде топтың шабуылға қатысы жоқ екенін атап өтті.

Тергеу дереккөздеріне сілтеме жасаған "Известия" газеті содырлардың шабуылды бір айға жуық жоспарлағанын және олардың нысанасы бастапқыда діни қызметкер Николай Котельников болғанын хабарлады.

Путин Дербент пен Махачкалаға жасалған шабуылға қатысты пікір білдірген жоқ. Дүйсенбіде президенттің баспасөз хатшысы Дмитрий Песков зардап шеккендердің барлығына көмек көрсетіліп жатқанын және бұл туралы мемлекет басшысына ақпараттан хабардар екенін айтты. Песков шабуылға байланысты арнайы үндеу жоспарланбағанын айтты.