2023 жылдың ең қысқа күні: қай күнге түсіп тұр және бұл күні не істеуге болмайды

Қыс мезгіліндегі ең қысқа күн – жылдағы маңызды астрологиялық оқиға. Ол тылсым күшке ие және оның өз дәстүрлері бар. Бұл күн биылғы жылы қай күнге сәйкес келеді және оған қатысты жоралғылар қандай? Starwalk.Space басылымы зерттеп көрді.

2023 жылдың қыс айларындағы ең қысқа күн

Жылдың ең ұзақ және қысқа күні жылына екі рет болады – жазда және қыста. Қыстағы ең ұзақ күннің өз тарихы мен ерекшеліктері бар.

Қыстағы ең ұзақ күн деген не?

Ең ұзақ күн дегеніміз - Күннің жарты шарға байланысты оңтүстік немесе cолтүстіктегі нүктесінен өту сәті. Маңызды астрономиялық оқиға солтүстік жарты шарда қыстың басталуын білдіреді. Бұл күннің түсте көкжиектен ең аз және ең төмен орналасуына байланысты. Бұл күні жылдың ең қысқа күні мен ең ұзақ түні байқалады. Осы айтулы күннен кейін бірден күн ұзарып, түн қысқара бастайды.

Бұл құбылыс немен байланысты?

Starwalk.Space астрономиялық басылымының мәліметінше, қыстағы күн тоқырауының негізгі себебі –Жердің айналу осінің оның Күнді айналу орбитасына бұрышпен орналасуы. Britannica энциклопедиясының мәліметінше, Солтүстік полюс Күннен 23,5° ауытқиды және күн сәулелері экватордан оңтүстікке қарай бірдей мөлшерде ауытқиды.

Бұл олардың бір сәтте жерге тік бұрышпен келіп тірелуіне әкеледі, ал Күн шарықтау шегінде тұрады. Бұл сәт қысқы күн тоқырауы деп аталады. Гринвич мұражайы сайтының хабарлауынша, күннің ең суық температурасы әдетте ең қысқа күн өткеннен кейін біраз уақыттан кейін сезіле бастайды. Жылдағы ең қысқа күн – неолит дәуірінен бастап аталып өтіледі. Мереке жылдың әр күні болған.

2023 жылы жылдың ең қысқа күні қашан?

2023 жылы Солтүстік жарты шарда ең қысқы күн 22 желтоқсанда, жұма күні болады. Құбылыс уақыты– Мәскеу бойынша 06:28 және Алматы бойынша 03:28. Қысқы күн тоқырауы қанша уақытқа созылады? Белгілі бір елдімекендегі ең қысқа күннің ұзақтығы оның орналасу ендігіне байланыстыболады. Сол себепті деректерді түрліше жаңарып отыруы мүмкін.

Мереке күнін алғаш рет, 25 желтоқсанда біздің дәуірімізге дейінгі 45 жыл бұрын, консул Юлий Цезарь белгіледі. Тропикалық және күнтізбелік жыл арасындағы айырмашылыққа байланысты ол жыл сайын өзгеріп отырды. Григориан күнтізбесі оны 22 желтоқсанмен теңестірді. Қазір күн тоқырауы 20 мен 23 желтоқсан аралығында болады.

Бұл күні ежелде мал сойылып, адамдар қыстың қамына кіріскен. Мереке атаулы күнге дейін басталып, бірнеше күнге созылған. Қысқы күн тоқырауы циклдік күнтізбелерді бастады. Осы мерекеге орай, Стоунхендж (Англия) құрылып, онда күні бүгінге дейін мерекеге арналған рәсімдер орындалады.

Сонымен бірге ұлы Гиза пирамидалары (Египет) және Мачу-Пикчудағы (Перу) Күн ғибадатханасы да осы мерекеге орай жасалған. Ежелде Скандинавияда Тору құдайына арналған христиандарға дейінгі Юула мерекесі атап өтілген. Ежелгі Римде құдайлардың әкесі Сатурналий, арналған Сатурналия тойланды. Рождество, Юле, Коляда және Нардуган да осы кезеңде атап өтілді.

Қыстың ең қысқа күніне байланысты дәстүрлер мен сенімдер

Ежелгі дәуірде қысқы күн тоқырауы ежелден қайта өрлеу, мерекелеу және түрлі жоралғыларды жасаукүні болып саналды. Олардың көпшілігі бүгінгі күнге дейін сақталып келеді.

Қыстың ең қысқа күні не істеу керек?

Бұл күнді мерекелік көңіл-күйде өткізіп, төмендегідей кейбір жоралғыларды жасау керек:

• Рухани өсуге, өзін-өзі тануға уақыт бөліп, болашаққа мақсат қойыңыз.
• Тілек тілеңіз.
• Күнді отбасыңызға және жақын адамдарыңызға арнаңыз, мереке ұйымдастырып, табыс пен ақшаны тартатын рәсімдерді жасаңыз.
• Үйіңізді ретке келтіріп, оны табиғи материалдармен безендіріңіз.
• Қайырымдылық жасап, жақын адамдарыңызға сыйлықтар жасаңыз.

Қыстың ең қысқа күніне қатысты жасауға болмайтын жоралғылар да бар. Оларға ұрыс-керіс, өсек-аяң айту және көре алмаушылық жатады. Сонымен бірге бұл күні орманда серуендеуге де рұқсат етілмейді, сондай-ақ ырым бойынша кір жуу, киім үтіктеу, шаш пен тырнақ қиюға рұқсат етілмейді. Қыстың ең қысқа күнін ерекше түрде атап өтуге кеңес беріледі. Кей елдерде бұл күнге қатысты ерекше дәстүрлер бар:

• Қыстың ең қысқа күні қарсаңында Әулие Люсия (Италия, Скандинавия) мерекесі өтеді: 13 желтоқсанда қыздар әулиені құрметтеп, ақ көйлек киеді.
• Дунжи (Шығыс Азия) елдері: 20, 21 немесе 22 желтоқсанда отбасы мүшелері жиналып, дәстүрлі тағамдарды дайындайды және одан дәм татады.
• Шаб - Е Ялда (Иран): 20, 21 немесе 22 желтоқсанда дастархан жайып, таңды қарсы алады.
• Сағатты жағу (Ұлыбритания): костюм шеруін өткізіп, шамдарды жағады және 20, 21 немесе 22 желтоқсанда отшашулар ұйымдастырады.

Сол сияқты жазда атап өтілетін Инти Райми сынды мерекелер де бар.

Қыстың ең қысқа күніне байланысты ырымдар

Қыстың ең қысқа күні көбінесе күн ашық және аязды болады. Сонымен бірге төмендегідейқұбылыстарға назар аударыңыз:

• Бұл күні үй жануарлары әдеттегіге қарағанда көп ұйықтайды, әлсіз болады және көп қимылдай бермейді.
• Жел қай жақтан соқса, ол сол жақтан, көктемгі күн мен түннің теңелу күніне дейін соғады.
• Жел жоқ, тынық күн - жеміс ағаштарының жақсы өнім береді деген сенім бар.
• Егер бұл күні егістіктерде жел соғып тұрса, онда жақын арада боран соғады деген сөз.
• Ашық шуақты күн – Рождество алдында тойланатын Святка күні ашық ауа-райы болады деген мағынаны білдіреді.
• Ағаштарда қыраудың болуы – Святка күні ауа райы ашық және аязды болады деген мағынаны білдіреді.
• Жаңбыр немесе қар жауады – көктемге дейін жаңбыр болады деген сөз.

Кыстың ең қысқа күні күн аязды болса, Жаңа жыл күні де аяз болады деген мағынаны білдіреді. Егер сол күні күн бұлтты болып, ағаштар аязды жауып тұрса, жаңа жылдық мереке күндері қар аздап еріп, күн бұлтты болады деген сөз. Шие бұтақтарын кесіп, су жеміс-жидек егіс көп болады деген сөз.

Қысқы күн тоқырауы – ежелгі мереке және маңызды астрологиялық құбылыс. Бұл күнді келер жылсәттілік пен байлық әкелетіндей етіп өткізіңіз.