Күзгі таңертеңгіліктер: балабақшада күзде қандай шаралар өткізуге болады

Күз — балаларды табиғаттың сұлулығымен, молшылық пен өзгерістерге толы маусымның ерекшеліктерімен таныстыруға керемет мүмкіндік беретін мезгіл. Балабақшада күзде өткізілетін таңертеңгіліктер мен шаралар балалардың табиғатқа деген қызығушылығын оятып, олардың шығармашылық қабілеттерін дамытудың тамаша құралы бола алады.

Маңызды тұстар

Бұл мәтін автоматты түрде ЖИ көмегімен жазылған және редактор тексермеген, сондықтан фактологиялық және грамматикалық қателер болуы мүмкін. Толығырақ жарияланымда.

• Балабақшадағы күзгі таңертеңгіліктер балалардың табиғатқа қызығушылығын арттырып, шығармашылық қабілеттерін дамытуға бағытталған.
• Күзгі мерекелерде балалар өлең оқып, би билеп, күзгі кейіпкерлердің рөлін ойнайды, сондай-ақ жапырақтар мен жемістерден қолөнер бұйымдарын жасайды.
• Мақалада күзгі таңертеңгіліктерге арналған екі сценарий ұсынылған: "Күз және оның достары" және "Жазды шығарып салып, күзді қарсы аламыз" атты тақырыптарда.

Күзгі мерекелер балалардың табиғат жайлы білім көкжиегін кеңейтуге және достық қарым-қатынасты нығайтуға бағытталады. Осы орайда бүлдіршіндерге арнап күзгі ертеңгілік ұйымдастыруға болады.

Күзгі таңертеңгілік — балабақшадағы дәстүрлі және ең сүйікті шаралардың бірі. Бұл іс-шарада балалар күзгі табиғатты жырлайтын өлеңдер оқып, тақпақтар айтып, би билейді. Әрбір бала шараға қатысып, күзгі кейіпкерлердің рөлін ойнайды. Мысалы: күз ханшайымы, жаңбыр тамшысы, жапырақтар немесе жемістер.

Балабақшадағы күз мерекесі әдетте қыркүйектің соңы немесе қазан айында өтеді, бірақ әр жерде әр түрлі болуы мүмкін. Бастысы терезеден сарғайған жапырақтар көрініп, күзгі атмосфераның сезілгені маңызды.

Күзгі таңертеңгілікте балаларға түрлі рөлді қалай бөліп беру керек?

• Күзге арналған әндер мен би қойылымдары. Балаларға айтатын әндері мен тақпақтарын алдын ала беріп, дайындау керек. Би қойылымына да ертерек дайындықты бастаған абзал.
• Күзгі сән көрсетілімі. Әдетте балабақшаларда өтетін "Алтын күз" мерекелерінде жапырақтар мен жемістерден костюмдер жасалады.

Күзгі көрме

Балалар ата-аналарымен бірге күзгі жапырақтар, гүлдер мен жемістерден қолөнер бұйымдарын жасап, көрмеге қатыса алады. Бұл олардың шығармашылық қабілеттерін дамытып қана қоймай, табиғатқа жақын болуға үйретеді. Мысалы:

• "Күзгі бақ" атты композициялар жасау.
• Құстарға арналған жем салғыштар немесе ұя жасап, көрмеге қою.
• Жеміс-жидектер мен көкөністерден жан-жануарлардың мүсіндерін жасау.

Күзгі саяхат

Табиғатпен тікелей танысу үшін балаларды жақын маңдағы саябаққа немесе орманға саяхатқа апаруға болады. Саяхат барысында балалар ағаштардың жапырақтарын жинап, күзгі табиғаттың әсем көрінісін тамашалай алады. Жапырақтардан гербарий жасап, ағаш түрлерін балалармен бірге зерттей аласыз. Сондай-ақ жаңғақ, жапырақтар мен гүлдер жинауға болады.

Балалармен бірге күзгі өнімдерден (жеміс-жидек, көкөніс) дастарқан әзірлеп, мерекелік ас ұйымдастыруға болады. Бұл балаларға пайдалы тағамдарды тануға және дұрыс тамақтану әдеттерін қалыптастыруға көмектеседі.

• Ас мәзіріне асқабақ, сәбіз, алма қосу.
• Қауын мен асқабақтан түрлі тағам дайындау.
• Әр баланың сүйікті күзгі жемісін әңгімелеу.

Күзгі ойындар

Таза ауада өтетін күзгі ойындар балаларға денсаулықты нығайтып, табиғат аясында көңілді уақыт өткізуге мүмкіндік береді. Жапырақтармен ойнау, жаңғақ теру секілді ойындар балалардың ептілігі мен қимыл-қозғалыс дағдыларын жетілдіреді. Далада қандай ойындар ұйымдастыруға болады?

• Жапырақтарды жинау жарысы.
• "Кім көп жаңғақ жинайды?" ойыны.
• Жапырақтардан қандай да бір заттың пішінін жасау жарысы.

Күзгі таңертеңгіліктерге арнап қандай қызықты сценарий жазуға болады?

"How to organize the autumn holiday in kindergarten?" мақаласында жазылған күз мерекесіне арналған қызықты екі сценарийді ұсынамыз.

Тақырыбы: Күз және оның достары.

Басталуы: Жүргізуші барлығын қарсы алып, күз туралы өлең оқиды.

Күз ханшайымы: Мерекенің басты кейіпкері (көз тартатын әдемі киім кисе жақсы көрінеді, ұлттық нақыштағы киімдерді кисе де жарасымды) өзіне арналған өлеңді естіп, барлық қатысушыны қарсы алады.

Күздің достары: Жүргізуші ағайынды Қыркүйек, Қазан және Қарашаны таныстырады.

Бірінші бөлімнің басты кейіпкері – Қыркүйек

Қыркүйек туралы әңгіме: Күз ханшайымы Қыркүйек туралы қызықты деректер айтады, бұл саңырауқұлақ теретін ай екенін атап өтеді.

Ән немесе тақпақ: Күз ханшайымы саңырауқұлақтар туралы ән немесе бірнеше тақпақ айтады.

Саңырауқұлақ тақырыбына арналған викторина: Жүргізуші саңырауқұлақтарға қатысты жұмбақтар жасырады, балалар жауап береді. Саңырауқұлақты жергілікті жемістер мен көкөністерге қарай өзгертуге болады.

Өлең оқу: Оқушылардың бірі күз туралы өлең оқиды.

Музыкалық үзіліс: Күзгі киімдер киген бірнеше қыз бен ер бала би орындайды. Биге тақырыпқа сай күз туралы әндер қосуға болады.

Балалар салған суреттер. Жүргізуші мен Күз осы мезгілдің түрлі-түсті сұлулығын әңгімелейді, содан кейін балалардың күз туралы салған суреттерін (проекторда көрсетуге болады) тамашалайды.

"Кім жылдам" ойыны: Еденге жапырақтар қойылады, жапырақ саны қатысушылар санынан бір дана кем болуы керек. Музыка қосылып, балалар шеңбер бойынша жүгіре бастайды. Музыка тоқтағанда барлығы жапырақтарды алып үлгеруге тырысады. Үлгермеген бала ойыннан шығады.

Екінші бөлім – Қазан айы

Бұл бөлімде табиғаттың қаһарлы қысқа дайындықтарын аяқтайтын кезең көрсетіледі. Мысалы: Жыл құстары жылы жаққа ұшады, ағаштардан соңғы жапырақтары түседі. Адамдар да қысқа дайындалып, көкөністер жинай бастайды.

Көкөністер туралы викторина: Балалар көкөністер жайлы білімдерін көрсетеді. Әр бала алдын ала дайындалған көкөніс бейнеленген қағазды кездейсоқ таңдап алады. Барлығы бірге сұрақтарға жауап беріп, қызықты ойын өткізуі керек.

Үшінші бөлім – Қараша

Бұл бөлімде ауа райы суыта бастайды, жаңбыр жиі жауатыны жайлы айтылады.

"Секіріп өт" ойыны: Ойынға бес ұл мен бес қыз қатысады. Еденге қағаз парақтары жайылады, олар екі жолақты құрап, балалар сол жолақпен еденнің басқа бөліктеріне тимей өтуі керек. Парақтар біртіндеп жиналып отырады, ал балалар секіріп өтуге мәжбүр болады. Кім ең ұзақ секірсе, сол жеңімпаз атанады.

Шараны Күз ханшайымының қоштасу сөзімен қорытындылай аласыз. Артынша балалармен бірге көңілді әңгіме құрып, тамақтануға болады.

Екінші сценарий. "Жазды шығарып салып, күзді қарсы аламыз"

Бұл сценарийде көбірек костюм қажет болады, себебі көптеген кейіпкер қатысады.

Басталуы: Жүргізуші барлығын қарсы алып, өткен жазды еске түсіруді ұсынады.

Гүлдер. Балалар жазғы гүлдердің (түймедақ, қоңыраугүл және тағы басқа гүлдер) костюмдерін киіп шығып, өз кейіпкерлері туралы өлең оқиды.

Жәндіктер. Жүргізуші гүлдердің жанында әрқашан таңғажайып жәндіктер болатынын еске салады. Қыздар көбелек пен инеліктің костюмдерін киіп шығып, өлеңдерін оқиды.

Күн. Жүргізуші бұл әсемдікке көмектесу үшін Күннің қажет екенін айтады. Осылайша жаңа кейіпкер – Күн пайда болады. Гүлдер, жәндіктер және Күн бірге символикалық би орындайды.

Күз ханшайымы. Кезек күзді шақыруға келеді. Күз ханшайымы шығып, барлығын қарсы алады. Викторина. Алдымен күз туралы (қыркүйек, қазан, тұман, жаңбыр, жел және т.б.) бойынша жұмбақтар жасырылады. Содан кейін "Мақалды аяқта" викторинасы өтеді. Мысалы:

• "Еңбек етсең ерінбей...".
• "Жаңбыр жауса..."

Келесі ойында көкөністер мен жидектер туралы жұмбақтар жасырылады. Көп дұрыс жауап берген балалар "Дәмін тап" ойынына қатысады. Қатысушылардың көздері байланады, оларға көкөністер мен жемістердің бөліктері беріледі. Балалар олардың қандай екенін дәмі арқылы табуы керек. Дұрыс жауап бергендерге сыйлық ретінде жеміс беріледі.

Күзгі таңертеңгілік — балаларды табиғатпен жақындастыру, олардың шығармашылығын дамыту және маусымның сұлулығын тануға бағытталған тамаша шара болып саналады. Балабақшадағы мұндай іс-шаралар арқылы балалардың табиғатқа деген махаббаты артып, қоршаған ортаға ұқыптылықпен қарауды үйренеді. Күздің әр күні ерекше әсерге толы, сондықтан оны балалармен бірге қызықты және пайдалы өткізе білу маңызды.