Қазақстандықтардың жалақысы қаншалықты өсті

Қазақстанда орташа айлық жалақыдан басқа жыл сайынғы модальды және медианалық жалақы есебі жүргізіледі. Нұрфин журналистері осы көрсеткіштердің барлығы өткен жылмен салыстырғанда қалай өскенін назарларыңызға ұсынады.

Орташа айлық жалақы

Қазақстанда орташа айлық жалақы туралы мәліметтер көбінесе статистика үшін қолданылады. Оның мөлшері ай сайын анықталып, Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің Ұлттық статистика бюросының порталында жарияланады.

Порталда өткен жылдың орташа айлық жалақысының бірыңғай көрсеткіші жоқ, бірақ тоқсандық деректер бар. Оларды 2019 жылғы жалақымен салыстырайық.

2020 жылдың бірінші тоқсанында орташа айлық атаулы жалақы 200 332 теңгеге тең болды, бұл 2019 жылдың сәйкес кезеңінде тіркелгеннен 18,9%-ға артық, ол кезде орташа жалақы 168 489 теңгені құраған болатын.

Өткен жылдың екінші тоқсанында орташа жалақы 212 035 теңгеге дейін өсті. 2019 жылмен салыстырғанда өсім 13,7%-ды құрады. 2019 жылдың екінші тоқсанында бұл көрсеткіш 186 537 теңгеге тең болған.

2020 жылдың үшінші тоқсанында орташа жалақының 204 330 теңгеге дейін төмендеуі байқалды. 2019 жылдың үшінші тоқсанымен салыстырғанда өсім небәрі 6,9%-ды құрады, ол кезде орташа жалақы 191 129 теңгені құрады.

2020 жылдың төртінші тоқсанында көрсеткіштер өсті, Қазақстанда орташа жалақы 233 136 теңгені құрап, жылдық көрсеткіш 14,3%-ға өсті.

Еске сала кетейік, 2019 жылдың төртінші тоқсанында елдегі орташа жалақы алғаш рет 200 мыңнан асып, 203 883 теңгені құраған болатын.

Медианалық жалақы

Енді қазақстандықтардың жалақысын "басқа қырынан" көрсететін статистиканың басқа түрлерін қарастырайық.

Орташа жалақы – бұл "орташа" қазақстандықтың жалақысы.

Яғни, бұл барлық жұмыс істейтін азаматтардың орталығында орналасқан қызметкерге олардың жалақысының мөлшеріне сәйкес шартты түрде ұйымдастырылған сыйақы мөлшері.

Бұл жұмысшы қатарды екі тең бөлікке бөледі. Нәтижесінде, жұмыс істейтін азаматтардың жартысы одан аз алады, екіншісі көп алады.

2020 жылы Қазақстанда мұндай орташа жалақы 142 291 теңгені құрады.

2019 жылмен салыстырғанда 26,8%-ға өсті. Сонда "орташа" қазақстандық 112 195 теңге жалақы алған. Бұл елде төмен жалақы алатын жұмыс орындарының аз екенін көрсетеді.

Модальді жалақы

Модальді жалақы – бұл Қазақстандағы ең көп таралған жалақы. Яғни, қазақстандықтардың көпшілігі шамамен осындай табыс алады.

Ресми мәліметтерге сәйкес, 2020 жылы модальді жалақы 169 792 теңгені құрады. 2019 жылмен салыстырғанда ол үш есеге жуық өсті. Ол кезде бұл көрсеткіш 58 034 теңгені құрады.

Елдегі ең көп таралған жалақының осындай күрт өсуіне көптеген фактор себеп болуы мүмкін, соның ішінде қайтадан кірісі төмен жұмысшылардың қысқаруы да бар.

Орташа, медианалық және модальді жалақының мөлшері қалай есептеледі

Орташа айлық, медианалық және модальдік жалақы қалай есептелетінін нақты көрсету үшін директор айына 700 мың теңге жалақы алатын, ал оның орынбасары айына 400 мың теңге жалақы алатын шағын кәдімгі компанияны мысалға алайық.

Әртүрлі міндеттері бар 5 қызметкері бар, олардың біреуі ай сайын 300 мың, екіншісі 200 мың, тағы үшеуі 150 мың теңге алады делік.

Компанияның барлық қызметкерлері орта есеппен 293 мың теңге алады.

Медианалық жалақы, яғни жұмысшылар арасындағы "орташа" табысы 200 мың теңгені құрайды.

Ал модальді, яғни ең көп таралған жалақы – 150 мың теңге.

Яғни, модальді жалақыны есептеу кезінде жоғары жалақы төленетін жұмысшылардың жалақысы есепке алынбайды.

Бірақ мұндай үлкен кірістер орташа айлық көрсеткіштерге тиімді әсер етеді.