Коллекторлардың қарызды өндіріп алуына тыйым салу олардың жұмысына қалай әсер етеді

Қазақстандағы банктер мен микроқаржы ұйымдарына коллекторлық агенттіктерге проблемалық несиелерді сатуға тыйым салуы мүмкін. Бұған қарамастан олар қызметін жалғастыра алады. Заңдағы өзгерістер туралы KAZ.NUR.KZ анықтады.

Қазақстанда несиелеу кезінде тәуекелдерді азайтуға және ел қарыз алушыларының құқықтарын қорғауға арналған заңға түзетулер қарастырылуда. Олардың ішінде: 90 күннен астам мерзімі өткен қарыздарға пайыз қосуға және осындай мерзімі өткен несиелер болса, жаңасын беруге тыйым салу, сондай-ақ басқа да нормалар бар.

Бұдан бөлек, мерзімі өткен берешек туындаған сәттен бастап екі жыл өткенге дейін және оны реттеу рәсімдерін жүргізу кезінде коллекторлық агенттіктерге жеке тұлғалардың кредиттері мен микроқарыздарын сатуға шектеу енгізіледі.

Сондай-ақ банктер мен микроқаржы ұйымдары (МҚҰ) азаматтардың берешегін реттеу бойынша жұмысты өз бетінше жүргізуі үшін коллекторларға кез келген қарызды беруге екі жылдық мораторий енгізу ұсынылады.

Кейбір сарапшылар бұл жаңашылдықтар коллекторлық агенттіктердің жабылуына әкеледі деп болжайды. Бірақ коллекторлар қызметінің алуан түрлілігін ескере отырып, оларға жұмыс табылатынын айта кеткен жөн.

Несие сату дегеніміз не

Мысалы, Қазақстан Ұлттық коллекторлар палатасының (ҰКП) төрағасы Назгүл Естеусізова айтып өткендей, әдетте банктер және микроқаржы ұйымдары депозит тартуға және несие беруге бағытталған. Өз ресурстарын мерзімі өткен қарыздарды қайтаруға жұмсамау үшін олар несиелерді коллекторлық агенттіктерге береді немесе сатады.

Коллекторлық қызмет екі түрге бөлінеді: негізгі несие берушіден қарызды сатып алу және несие берушімен шарт бойынша жұмыс.

Бірінші жағдайда коллекторлық агенттіктің өзі несие беруші мәртебесіне ауысады және қарыз алушыға қатысты көбірек өкілеттікке ие болады. Оның ішінде ол сотқа жүгіне алады және қарызды өндіріп алу әдістерін қолданатын сот орындаушыларына, соның ішінде шектеулер арқылы бере алады.

Сонымен қатар мерзімі өткен несиелермен жұмыс істеу бойынша жеке бөлімшелері бар банктер мен микроқаржы ұйымдары бар. Айта кетейік, оларға ҚР "Коллекторлық қызмет туралы" заңы қолданылмайды. Бірақ олар коллекторлардан көмек сұрап, оларды сотқа дейінгі қарыздарды реттеу бойынша мамандар ретінде тарта алады.

Несиелерді сатуға тыйым салу коллекторларға әсер ететіндіктен, заңнамадағы өзгерістер жалпы коллекторлар нарығына үлкен зиян келтірмеуі керек, өйткені классикалық коллекторлық агенттіктер қарызды сотқа дейін шешуді жалғастырады.

"Коллекторларға проблемалық қарыздарды сатуға арналған екі жылдық мораторий банктер мен МҚҰ олардың қызметтеріне жүгіне алмайды дегенді білдірмейді. Бұрынғыдай, олар қазірдің өзінде бар сатып алынған портфельмен, сондай-ақ сотқа дейінгі өндіріп алу және берешекті реттеу бойынша кредиторға қызмет көрсету нысанасы саналатын шарт негізінде жұмыс істейді", - деп атап өтті Ұлттық коллекторлар палатасының басшысы.

Естеріңізге сала кетейік, қазақстандық коллекторлар бұл ретте тек заң шеңберінде әрекет етеді. Олардың басты міндеті – қарыз алушының ісін сотқа жеткізбей, мерзімі өткен несиемен мәселені шешуге көмектесу. Сондықтан коллекторлық агенттіктерден қашқақтамаған дұрыс.