"Телефон тұтқасын дереу қойыңыз": ІІМ Қазақстанда жиі кездесетін алаяқтық түрлерін атады

ІІМ ресми өкілі Шыңғыс Әлекешев брифингте қазақстандықтарды алдау үшін жиі қолданылатын интернет-алаяқтықтың түрлері туралы айтты. Полицейлер оларға қалай ұсталып қалмау керектігін түсіндірді, деп хабарлайды KAZ.NUR.KZ.

ІІМ ресми өкілі Шыңғыс Әлекешев еліміздегі интернет-алаяқтықтың ең көп таралған бес схемасын атады.

1. Онлайн сауда арқылы алаяқтық, алаяқтар өнім немесе қызмет үшін алдын ала төлем сұрап, содан кейін хабарсыз кетеді.

Алданып қалмау үшін ІІМ мыналарды ұсынады:

• сайттарды тексеріңіз – алаяқтық сайттар жиі шынайы сайттар ретінде жасырылады, олар сізден жеке деректерді енгізуді және күдікті сілтемелерге жазылмауды сұрайды;
• тауарды алғаннан кейін ғана төлеуге;
• егер сатушы басқа қалада болса, достарыңыздан өнімді тексеріп, оны жіберуді сұраңыз.

2. Тез бай болуға арналған инвестициялық схемалар.

"Инвестициялардың көмегімен лезде байып кету туралы уәделер еліктіреді, бірақ көбінесе бұлар алаяқтар болады, олар жоқ инвестициялық жобалармен адамдарды қызықтырып, содан кейін олардың ақшасымен бірге тайып тұрады.

Жыл басынан бері 700-ден астам қазақстандық мұндай схемалардың құрбаны болып, көбіне соңғы жинаған ақшасын инвестицияға салып, тіпті несие де алған. Егер сізге тез табыс табасың деп ақша салуды ұсынса, мұқият тексермей, бұл ұсыныстарға сенбеңіз", - дейді ІІМ.

3. Банктер мен мемлекеттік органдар қызметкерлерінің атынан телефон соғу.

Алаяқтар ақпаратты немесе ақшаны тартып алу үшін өзін банктердің, құқық қорғау органдарының немесе басқа да мемлекеттік органдардың қызметкері ретінде таныстырады.

"Алаяқтар өздерін полиция қызметкері ретінде көрсетіп, қылмыскерлерді ұстауға көмектесуді талап етуі мүмкін. Нағыз полиция қызметкерлері телефон арқылы сіздің жеке ақпаратыңызды сұрамайды.

Сондай-ақ алаяқтар сіздің атыңызға несие алу әрекеті туралы хабарлап, сізге өз көмегін ұсынуы мүмкін", - деп хабарлады ІІМ.

4. WhatsApp-тағы алаяқтық схемалар

"Алаяқтар адамдарды "қауіпсіз" шотқа ақша аударуға немесе несие алуға өтініш беруге сендіру үшін WhatsApp сияқты танымал хабар алмасу қолданбаларын пайдаланады.

Сондай-ақ олар сізден қашықтан қол жеткізу қолданбаларын орнатуды және алаяқтарға қаржыңызды басқаруға мүмкіндік беретін SMS кодтарын жіберуді сұрауы мүмкін", - делінген ІІМ хабарламасында.

5. eGov арқылы жеке кабинеттерге кіру.

Ұрланған деректерді пайдалана отырып, алаяқтар eGov жүйесіндегі жеке шотыңызға кіріп, ол жерден құнды ақпарат пен ақшаны ұрлауы мүмкін.

"Қоңыраулар мен хабарламалардың шынайылығын үнемі тексеріп отырыңыз, әсіресе сізден құпия деректеріңізді сұраса. Банктер мен полиция қызметкерлері ешқашан телефон арқылы арнайы операциялар жасамайды. Мұндай жағдайларда телефон тұтқасын дереу қойып, күдікті қоңырау туралы дереу хабарлаңыз", - деп кеңес береді ІІМ.

Бұған дейін алаяқтардың қазақстандықтардың ақшасын жиі ұрлай бастағаны хабарланған болатын. 2024 жылдың қаңтар-наурыз аралығында жасалған "Алаяқтық" бабы бойынша жасалған 12 мың қылмыстық құқық бұзушылықтың 5,1 мыңы, яғни барлық алаяқтық жағдайларының 42,2 пайызы онлайн режимде болған.