1916 жылғы қазақтардың ұлт-азаттық көтерілісі

Ресей империясының отаршылдық саясатына қарсы қазақ халқының ұлт-азаттық көтерілісі басталғанына биыл 100 жыл толады деп жазады Азаттық Радиосы.

Көтеріліске 1916 жылы 25 маусымда Түркістан өлкесі мен ішінара Сібір аймағының 19 бен 43 жас аралығындағы ер азаматтарын бірінші дүниежүзілік соғыс майданына «қара жұмысқа» алу туралы патша өкіметі шығарған жарлық түрткі болған.

Негізінен Жетісу, Торғай өңірлерінде өткен көтерілісті басып-жаншу үшін патша өкіметі жазалаушы отрядтар жіберген. Ұлт-азаттық көтерілісі 1917 жылы ІІ Николай патша тақтан құлағанға дейін жалғасқан.

Азаттық Қазақстан орталық мемлекеттік кинофотоқұжаттар мен дыбыс жазбалары мұрағатынан алынған тарихи суреттерді ұсынады.

Торғай өзені маңындағы Амангелді мен Әбдіғапар бастаған көтерілісшілер штабы орналасқан Дүкенбай үйі. Үрпек қонысы, Қараторғай болысы.

1916 жылғы ұлт-азаттық көтерілісінің көсемі, халық батыры Амангелді Иманов. Әбілхан Қастеев салған сурет.

Қазақтардың 1916 жылғы ұлт-азаттық көтерілісінің картасы.

Амангелді Иманов жасағының штабы орналасқан Дүкенбай ауылы.

Жазалаушы отрядқа тосқауыл болған Торғай өзені, Тоңабай ауылының тұсы.

Амангелді Иманов ұстаханасының құрал-саймандары

1916 жылғы Торғай көтерілісшілерінің қару-жарақтары.

Амангелді Имановтың жеке хатшысы Әлмағамбет Жанбеков (оң жақта) пен эскадрон командирі Жаппасбаев (сол жақта).

1916 жылғы көтеріліс кезіндегі Амангелді Иманов жасағының байланысшылары.

Торғай облысындағы 1916 жылғы Амангелді Иманов басқарған көтеріліске және кейін азамат соғысына қатысқан ақын Әбжан Құндызбаев.

Қайраңбай Малшаұлы – 1916 жылғы көтеріліске қатысушы, Амангелді жүздігінің жетекшісі.

Амангелді Иманов жасағы жазалаушы отрядқа қарсы атысқан Өтебай үйі.

Амангелді жасағының ұстасы Сыздық Қызыров.

Меркі көтерілісшілерінің жетекшісі.

Жетісудағы көтерілісті жазалаушы отрядтың басып-жаншуы кезінде қираған ауылдың жұрты.

Амангелді Иманов пен көтерілісшілер. Суретші Әбілхан Қастеев картинасының көшірмесі.

Мүсінші А.А.Лебедевтің «1916 жылғы көтерілісшілер» туындысының көшірмесі.

Амангелді Иманов жасағының жазалаушы отрядпен шайқасын бейнелейтін картина.

Казактардың көтерілісшілерді жазалауы. Суретші картинасынан көшірме.