Сағыз бен кәмпиттер: дәмінен гөрі таңбалама маңыздырақ болғанда

Сағыз бен кәмпит – кез келген азық-түлік себетінен табылатын ең танымал өнімдердің бірі. Бұл өнімдер өзінің жарқыраған қаптамасымен және түрлі дәмдерімен қызықтырып ала жөнеледі, бірақ олардың көз тартатын тартымдылығының арғы жағында өнімге қатысты ақпараттың қаптама сыртында қаншалықты дұрыс және толық көрсетілгеніне назар аудару маңызды. Дұрыс таңбалама болмаса – тұтынушыларға саналы таңдау жасау және өнімнің қауіпсіздік стандарттарына қаншалықты сәйкес келетінін бағалау қиындық тудырады.

2024 жылдың шілде айында "Маңғыстау облыстық тұтынушылардың құқықтарын қорғау қоғамы" қоғамдық бірлестігі ("МОТҚҚҚ" ҚБ) өкілдері Өскемен қаласындағы дүкендердің біріндегі тауарлардың белгіленген қауіпсіздік стандарттарына және Кеден одағының техникалық регламенттерінің талаптарына сәйкестігін тексеру мақсатында жасырын сатып алушы әдісімен бірнеше өнімді сатып алды. Назарды аударған: салмағы 350 г. "Zizi" сағызының қорабы мен жалпы салмағы 1 кг болатын "SLADUS FOREST" кәмпиттерінің жиынтығы, оның ішінде "Milk crash", "Forest" және "Susu" кәмпиттері болды.

Зерттеудің мақсаты – өнімдердің:

• КО "Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі туралы" 021/2011 ТР;
• КО "Тамақ өнімдерінің таңбаламасына қатысты" 022/2011 ТР;
• КО "Қаптаманың қауіпсіздігі туралы" 005/2011 ТР талаптарына сәйкестігін сынау болды.

Тексеру нәтижелері барлық өнімдердің азық-түлік қауіпсіздігі стандарттарына сәйкес келетінін көрсетті. Дегенмен, таңбалама мен қаптаманы талдау тұтынушылар білуі қажет кейбір сәйкессіздіктерді анықтады.

Өнім таңбаламасы тұтынушылардың құқықтарын қорғауды қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады, өйткені ол тұтынушымен сөйлескендей, өнімнің құрамы, оның тағамдық құндылығы, сақтау шарттары, жарамдылық мерзімі және басқа да маңызды ақпараттар туралы барлық қажетті мәліметтерді береді.

"Zizi" сағызы:

"Zizi" сағызының қаптамасында таңбалама талаптарының сақталуына қатысты сұрақ тудыратын қазақ тілінде ақпарат болған жоқ. Қазақстан заңнамасына және ҚР "Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы" заңының 25-бабы 3-тармағына сәйкес, өнім туралы барлық ақпарат екі тілде: қазақ және орыс тілдерінде берілуі тиіс. Бұл ретте мемлекеттік тілдегі ақпараттың жоқтығы халықтың едәуір бөлігіне қолайсыздық туғызады.

"SLADUS FOREST" кәмпиттерінің жиынтығы:

"SLADUS FOREST" кәмпиттер жиынтығына қатысты жағдай біршама күрделірек болды. Тұтастай алғанда, кәмпиттер қауіпсіздік өлшемдерінен өткенімен, бірақ кәмпиттер жиынтығының негізгі қаптамасында қажетті ақпараты бар затбелгі болмады. "Milk crash" және "Forest" кәмпиттері қазақ және орыс тілдерінде таңбаланбаған. "Susu" кәмпиттеріне қатысты қазақ тілінде ақпарат болған жоқ. Бұл көптеген тұтынушылардың өнімнің құрамы, тағамдық құндылығы және жарамдылық мерзімі туралы мәліметтерге қолжеткізуін қиындатады.

Тағы бір ерекшелігі – кәмпиттердің өзінде бар ("Milk crash", "Forest" және "Susu") болғанымен, негізгі қаптамасында Еуразиялық сәйкестік белгісінің жоқтығы. Мұндай сәйкессіздіктер тұтынушылар арасында түсінбеушілік тудырары сөзсіз, өйткені бұл белгі өнімнің Кеден одағының техникалық регламенттерінің талаптарына сәйкестігін көрсетеді. Сонымен қатар, қаптама материалы және оны қайта өңдеу мүмкіндігі туралы ақпарат (Еуразиялық сәйкестік белгісіне ұқсас) әрқашан қолжетімді бола бермейді.

Тұтынушылардың құқықтарын қорғау жөніндегі сарапшы Алия Алибекованың айтуынша, өнім таңбаламасы тек заң талабы ғана емес, тұтынушыларға қамқорлық жасаудың маңызды элементі болып табылады.

"Өнім туралы ақпарат толық болмаса немесе түсінікті тілде жазылмаса, тұтынушы қиын жағдайда қалады. Ол ингредиенттер, сақтау шарттары немесе ықтимал аллергендер туралы ақпаратты бермеуі мүмкін, бұл ерекше диеталық қажеттіліктері немесе аллергиясы бар адамдар үшін өте маңызды.

Сонымен қатар, барлық таңбалама талаптарын қатаң түрде сақтайтын компаниялар да бар. Өндіруші өз тұтынушыларына қамқорлық жасап, өнім сапасының жоғары деңгейін қамтамасыз етуге ұмтылса, бұл стандарттарды орындау қиын процесс емес екенін атап өткен жөн. Өйткені дұрыс және толық ақпарат тұтынушыларға қауіпсіз таңдау жасауға және денсаулығын сақтауға көмектеседі", - дейді сарапшы.

"Zizi" сағызы мен "SLADUS FOREST" кәмпиттер жинағы азық-түлік қауіпсіздігінің барлық сынақтарынан өткеніне қарамастан, олардың таңбаламасын жақсарту қажет. Тұтынушыларға тауарды таңдау кезінде шешім қабылдауға мүмкіндік беретін қазақ және орыс тілдеріндегі өнім туралы ақпаратқа қол жеткізу маңызды. Таңбалама стандарттарын сақтау тек формальдылық емес, тұтынушылардың құқықтарын қорғаудың және олардың қауіпсіздігін қамтамасыз етудің маңызды элементі саналады.

Бұл материалды әлеуметтік жобаның орындаушысы – "Маңғыстау облыстық тұтынушылардың құқықтарын қорғау қоғамы" қоғамдық бірлестігі дайындаған.

Осыған ұқсас сұрақтар бойынша байланыс нөмірі 87054222739 немесе Instagram парақшасы: OZPP.KZ – https://www.instagram.com/ozpp.kz/