Атырау облысында ежелгі Сармат тайпасы табылды
Жарияланған күні:
Облыстық тарихи өлкетану музейінің археологтары Индер ауданы, Жарсуат елді мекені аумағынан табылған Қылыш қорғанын зерттеу кезінде ежелгі Сармат тайпасының көне бұйымдары мен әйел адамның қабірін тапты.
Қылыш қорған аумағының диаметрі - 40 м, биіктігі - 1,5 м. Қабірдің құрылысы қандай болғаны белгісіз. Облыстық музейдің Археология ғылыми-зерттеу бөлімінің ғылыми қызметкері Марат Қасеновтың айтуынша, Сарматтық ескерткіштердің көбісі тоналған. Қылыш қорғаны тоналмай жетіп отыр. Қылыш қабірінен табылған ханым сарматтардың әйелі, абызы болған.
Бізге қабірдің байлығының жартысы ғана жетіп отыр. Соның өзінде оның қандай сән-салтанатпен жерленгенін білуге болады. Оны күміс пен алтын жалатқан, асыл тастан жасалған зергерлік, тұрмыстық бұйымдармен жерлеген. Археолог мамандар Қылыш қорғанын зерттеу кезінде қоладан құйып жасалған - төрт тұтқасы бар - қола қазан тапты.
Диаметрі - 2 см. өте жақсы сақталған қызыл ақықтан көз орнатылған күміс сақина да осы қорғаннан табылды. Бар болғаны 2 см ғана аң тісінен қосақталып, күміспен бекiтіліп жасалған алқа мен 2 дана моншақ та осы жерден қазылып алынды. Көлемі 3х4 см болатын тіліне алтын жалатылған әрі астында былғарыға бекітілген шегесі бар күміс тоға, 19 дана бетіне алтын жалатылған, астыңғы жағында екі ілгегі бар әрі былғары белбеуге бекітілген қола түймелер де Қылыш қорғанында сақталып келген.
Диаметрі - 0,5 астыңғы жағында бекітетін ілгегі бар жақсы сақталған күміс түйме-шегенің 7 данасы, астыңғы бөлігінде ілгегі бар 30 дана қола шегелермен қоса Қылыш қорғаннан табылған жіп, мата мен ағаш қалдықтары да осы қорғанда сырын "бүгіп" жатқан бұйымдар.
Сарматтар біздің заманымыздан бұрынғы VІІ ғасырдан біздің заманымыздың ІV ғасырына дейін Шығыс Европадан Арал-Каспий далалық жерлерін мекендеген. Сармат қоғамында әйелдер өте құрметті орын алған.
Обадан қола қазан, күмістен жасалған заттар мен бетіне айдаһар мен "свастика" күн белгісі салынған қола айнамен жерлеуі "ханымның" қоғамдағы дәрежесінің жоғары болғанын көрсетеді деп пайымдауға негіз бар сияқты... Cармат әйелдерінің ерекшелігі сол, олар қоғамдық істерге белсенді араласып, әскери қимылдарға қатысқан.
Сарматтардың патшалық обаларының көпшілігі әйелдердікі болып келеді. Сармат әйелдері қоғамда ерекше орын алғаны белгілі. Сармат тұрақтары, обалары, Батыс Қазақстан жерінде жүздеп саналады. Сарматтардың өз заманында сән-салтанатты, қайталанбас мәдениетті, саяси-қоғамдық орны бар ел болған.
Өз отанында олардың төл мәдениеті дамып, өнер мен мәдениеттің жоғарғы сатысына жетті. Олардың мәдениеті-көшіп-қону, сауда-саттық, соғыс-жорықтары арқылы Евразия, Қара теңіз маңындағы елдерге тарады.
Сарматтар біздің заманымыздан бұрынғы VІІ ғасырдан біздің заманымыздың ІV ғасырына дейін Шығыс Европадан Арал-Каспий далалық жерлерін мекендеген. Сармат қоғамында әйелдер өте құрметті орын алған. Ақсүйек әйелдер патша, қолбасшы және абыздың міндетін де атқарып отырған.
Құрбандық шалатын тас ыдыстар көбінесе әйелдер қабірінде ғана кездеседі. Осыншама "құпияны" бұғып жатқан Қылыш қорғанындағы Сармат тайпасын кешенді зерттеу уақыт күттірмейтін жұмыс екенін осыдан-ақ білуге болады.
Мақаланың түпнұсқасы: https://kaz.nur.kz/society/236691-atyrau-oblysynda-ezhelgi-sarmat-tajpasy-tabyldy/