Паралимпиада деген не және оған қатысу критерийлері қандай

Паралимпиада — дене мүмкіндіктері шектеулі спортшылардың халықаралық деңгейдегі ең ірі спорттық жарысы. Бұл жарыс Олимпиада ойындарымен қатар, төрт жыл сайын өтеді және спорттың түрлі түрлері бойынша ең мықты спортшылардың басын қосады. Паралимпиада спортшылары физикалық, көру, есту және басқа да денсаулық мәселелеріне қарамастан жоғары деңгейде спортпен айналысып, үлкен жетістіктерге қол жеткізіп жүр.

Маңызды тұстар

Бұл мәтін автоматты түрде ЖИ көмегімен жазылған және редактор тексермеген, сондықтан фактологиялық және грамматикалық қателер болуы мүмкін. Толығырақ жарияланымда.

• Паралимпиада - дене мүмкіндіктері шектеулі спортшылардың халықаралық деңгейдегі ең ірі спорттық жарысы, 1948 жылы басталып, 1960 жылы алғашқы ресми Паралимпиада ойындары Римде өтті.
• Паралимпиадаға қатысу үшін спортшылар белгілі бір физикалық немесе интеллектуалдық шектеулерге ие болуы, арнайы классификациядан өтуі, лицензия алуы және әр спорт түріне байланысты жеке ережелер мен талаптарды орындауы қажет.
• Париж Паралимпиадасында Қазақстан құрамасы жалпыкомандалық есепте 39-орынға тұрақтап, тоғыз медаль жеңіп алды, оның ішінде екі алтын, үш күміс және төрт қола медаль бар.

Паралимпиада ойындарының тарихы

Паралимпиада ойындарының тарихы 1948 жылы басталды, оны дәрігер Людвиг Гуттман Ұлыбританияда екінші дүниежүзілік соғыстан жарақат алған жауынгерлер үшін ұйымдастырды. Бұл спорттық жарыс соғыс ардагерлерінің оңалту процесінің бір бөлігі болды.

Паралимпиадалық қозғалыстың пайда болу тарихы өте қызық. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін тірек-қимыл аппараты жарақаттанған адамдар спортпен белсенді айналыса бастағаннан басталады.

1944 жылы кешенді емдеудің маңызды бөлігі ретінде Сток Мандевиллдегі жұлын жарақаты бар науқастарды оңалту орталығында спорттық бағдарлама жасалды. Оны ұйымдастырушы, профессор Людвиг Гуттманн содан бері Сток Мандевилл орталығының директоры және тірек-қимыл аппараты бұзылған адамдарды емдеу жөніндегі Британдық халықаралық ұйымның президенті болды.

Одан кейінгі жылдары қатысушылар саны ғана емес, спорт түрлері де көбейді. Сайысты өткізу идеясын халықаралық қоғамдастық қолдады. Ойындар жыл сайынғы халықаралық спорттық іс-шараға айналды. 1952 жылдан бастап оларға Голландия, Германия, Швеция, Норвегиядан спортшылар қатысты. Жарыстың даму бағытын үйлестіретін және анықтайтын қажетті басқару органының болмауы Халықаралық Сток-Мандевилл Федерациясының құрылуына әкелді. Олар Халықаралық Олимпиада комитетімен тығыз байланыс орнатты.

Әлем біртіндеп спорт тек дені сау адамдардың құзыры емес екеніне көзі жете бастады. Омыртқа жарақаты сияқты ауыр жарақаттары бар адамдар да сайысқа қатыса алады.

Алғашқы ресми Паралимпиада ойындары 1960 жылы Римде өтті, сол уақыттан бері олар Олимпиада ойындары аяқталғаннан кейін тұрақты түрде ұйымдастырылып келеді.

Алғашқы Паралимпиада ойындары

Алғашқы Паралимпиада ойындары 1960 жылы Италия астанасы Римде өтті. Ойындар 18 қыркүйекте "АкваАцетос" стадионында ашылды, оған 5000 көрермен қатысты.

Алғашқы Қысқы Паралимпиада ойындары 1976 жылы Орнсколддсвикте (Швеция) өтті. Алғаш рет шанамен жарысу сайыстары өтті.

Паралимпиадаға қатысу критерийлері

Паралимпиадаға қатысу үшін спортшылар белгілі бір критерийлерге сай болуы керек. Бұл критерийлер олардың физикалық және психологиялық жағдайларына байланысты түрлі деңгейде белгіленген.

1. Спортшылардың жарамдылығы Паралимпиадаға қатысу үшін спортшыларда белгілі бір дәрежеде физикалық немесе интеллектуалдық шектеулер болуы тиіс. Оларға жататындар:

• Қозғалыс қабілетінің шектелуі (паралич, ампутация және басқалар),
• Көру қабілетінің нашарлауы немесе толықтай көрмеу,
• Интеллектуалды даму ерекшеліктері.

2. Классификация Әр спортшының шектеулеріне қарай арнайы классификация өткізіледі. Классификация спортшының нақты қандай деңгейде бәсекеге түсе алатынын анықтайды. Бұл жүйе тең бәсекелестікке кепілдік беріп, спортшыларды олардың денсаулық жағдайына сәйкес белгілі бір санаттарға бөледі. Әрбір спорт түрінде түрлі классификациялық топтар болады, мысалы, қозғалуға қабілетсіздігі барлар, есту қабілеті нашарлар немесе көру қабілеті шектеулі спортшылар.

3. Лицензия алу Паралимпиадаға қатысу үшін спортшы ұлттық және халықаралық жарыстарда нәтижелер көрсетіп, лицензия алуы керек. Спортшылар өздерінің елдеріндегі Паралимпиада комитеттерінің қолдауымен арнайы жарыстарға қатысып, сол арқылы лицензия иеленеді.

4. Талаптар мен ережелер Әр спорт түріне байланысты жеке ережелер мен талаптар бар. Мысалы, паралимпиадалық жүзуде спортшылардың шектеулеріне сәйкес арнайы жабдықтар қолданылады, ал паралимпиадалық жүгіруде көру қабілеті нашар спортшыларға гидтер көмектеседі.

Паралимпиададағы спорт түрлері

Паралимпиада ойындарында 20-дан астам спорт түрі бар, оның ішінде ең танымалдары:

• Паралимпиадалық жеңіл атлетика,
• Пара жүзу,
• Арбадағы баскетбол,
• Пауэрлифтинг,
• Арбадағы регби,
• Бочче,
• Волейбол (отырып ойнайтын).

Қазақстан Паралимпиада комитетінің сайтындағы ақпаратқа сенсек, көру қабілеті шектеулі спортшылар 1972 жылы Гейдельбергте өткен IV жазғы ойындарға алғаш рет қатысты, олар 100 м қашықтыққа жүгірді, содан кейін голбол пайда болды. Торонтода өткен V Жазғы ойындар ампутациялық спортшылардың қатысуымен ерекшеленді.

Сондай-ақ әдеттен тыс жарыстар болды – мүгедектер арбасына слалом және қашықтық пен дәлдік үшін футбол добын соғу. Бағдарламалардың 20 түрі бойынша 508 сыйлық жиынтығы ойнатылды. Желкенді және мүгедектер арбаларындағы регби спорттың түрлері үлгі ретінде ұсынылды.

Париж Паралимпиадасындағы Қазақстан

Қазақстан құрамасы Париждегі жазғы Паралимпиада ойындарының қорытындысы бойынша жалпыкомандалық есепте 39-орынға тұрақтады. Франция астанасында қазақстандық спортшылар тоғыз медаль жеңіп алды.

Давид Дегтярев (пара пауэрлифтинг), Ақмарал Науатбек (пара дзюдо) алтын медаль еншіледі. Еркін Ғаббасов (пара оқ ату), Нұрдәулет Жұмағали (пара жүзу), Ерғали Шәмей (пара дзюдо) күміс жүлде иеленді. Ал Дастан Мұқашбеков (пара жеңіл атлетика), Даяна Федосова (пара дзюдо), Зарина Раифова (пара дзюдо), Жұрқамырза Шүкірбеков (пара дзюдо) қола медальге қол жеткізді.

Айта кетейік, Франция астанасы Париждегі жазғы Паралимпиада ойындары 28 тамыз бен 8 қыркүйек аралығында өтті. Жарысқа 182 мемлекеттен 4400 спортшы қатысты. Байрақты бәсекеге Қазақстаннан 44 спортшы бақ сынаған болатын.

Паралимпиада — спорттың шексіз мүмкіндіктерін және адамның шектеулігіне қарамастан, үлкен жетістіктерге жете алатынын көрсететін маңызды оқиға. Бұл ойындар арқылы спортшылар тек медальдарға ғана емес, рухани мықтылық пен қоғамдағы қолдауды да сезінеді. Сонымен қатар, Паралимпиада мүмкіндігі шектеулі жандарға деген көзқарасты өзгертуде және олардың қоғамдағы рөлін арттыруда үлкен маңызға ие.