Эзотерика

Зектілері

Ескі жаңа жыл мейрамында не істеу керек: ырымдар мен сенімдер

Жарияланған күні:

Кішкентай аққала
Аққала жасаған қыз. Көрнекі сурет: pixabay.com

Ескі жаңа жыл — жыл санау жүйесінің ауысуына байланысты пайда болған мейрам. Бұл күнге қатысты ерекше дәстүрлер мен ырымдар бар. Жаңа жылды көне дәстүр бойынша қарсы алу туралы зерттеуші Бабиана Барчева айтып берді.

Маңызды тұстар
close
Бұл мәтін автоматты түрде ЖИ көмегімен жазылған және редактор тексермеген, сондықтан фактологиялық және грамматикалық қателер болуы мүмкін. Толығырақ жарияланымда.
  • Ескі жаңа жыл - жыл санау жүйесінің ауысуына байланысты пайда болған мейрам, оны 14 қаңтарда атап өтеді.
  • Бұл мейрамда жаңа киім кию, отбасымен дастарқан басында болу, бір-бірімен татуласу сияқты дәстүрлер орындалады.
  • Мейрамға қатысты тыйымдар бар: ескі киім кимеу, қоқыс шығармау, ақша санамау; сондай-ақ қаржылық табыс, денсаулық және ауа райына қатысты ырымдар сақталған.

Ескі жаңа жылда не істеуге болады?

Мейрам мерзімі он үш күнге жылжытылған кезде мәдени дәстүрлер мен православиелік сенімді ұстанушылар жаңа жылды екі рет қарсы ала бастады. Осылайша мерекелік ережелер мен ырымдар сақталып қалды.

1582 жылы Италия, Польша, Португалия және Испания, кейінірек Ұлыбритания мен Грекия юлиан күнтізбесінен григориан күнтізбесіне өтті. Time And Date дерегі бойынша осы өзгерістерден кейін православиелік Жаңа жыл, яғни ескі жаңа жыл, 14 қаңтарда атап өтіле бастады. Мереке күндері дәстүрлі түрде мынадай істер атқарылады:

  • Жаңа киім мен іш киім кию.
  • Отбасымен немесе жақындармен мерекелік дастарқанға отырып, бір-біріне құттықтау айтып, тілектер тілеп, бірге тамақтану.
  • Дастарқанға тұтас торай қою, бұл қасиетті Василий күнін (14 қаңтар) құрметтеуге арналған. Ол шошқа шаруашылығының қамқоршысы саналады. Сонымен қатар ет тағамдары, құймақ, түрлі тәттілер мен ашытқылы сусындар ұсынылады.
  • Бір-бірімен татуласу, кешірім сұрау.

Ескі жаңа жылға қатысты дәстүрлерге отшашу ату және жаңа жылды қарсы алу әндерін айту да кіреді. Ескі жаңа жылда көңіл көтеру, дәм тату, сыйлық беру және бақыт жайлы армандау – кеңінен таралған әдет.

Сыйлық қорабы
Жаңа жылдық сыйлық салынған қорап. Көрнекі сурет: pixabay.com

Мейрамға қатысты тыйымдар

History тарихи басылымының мәліметінше, юлиан күнтізбесі жасалған дәуірде римдіктер де жаңа жылды атап өткен. Олар Янус құдайына құрбандық шалып, сыйлықтар алмасып, үйлерін лавр бұтақтарымен безендірген, көңілді кештерге қатысқан. Алайда сол кездің өзінде мейрамға қатысты белгілі бір тыйымдар болған. Ескі ғұрып бойынша жаңа жылда не істеуге болмайды? Мына тыйымдарға назар аударыңыз:

  • Ескі, жыртық немесе кір, қара түсті киім кимеңіз.
  • Әдемілігіңізді жоғалтпас үшін айнаға көп қарамаңыз.
  • Түнде қоқыс шығармаңыз (бұл сәтсіздік әкеледі).
  • Ұсақ ақшаны санамаңыз (кедейлікке ұшырау белгісі).
  • Дастарқаныңыз мол әрі сәнді болсын. Қарапайым әрі аз тамақ жыл бойы тапшылық әкеледі.
  • Жаңа жылды ұйықтап қарсы алсаңыз, жыл бойы шаршап, жалқаулықпен өтеді.
  • 14 қаңтар таңында үйге алғаш кірген қонақ әйел болмауы керек. Ер адамдардың бәрі үйлерді аралап, дән сеуіп, бақыт тілейді.

Дән себушілерді есіктен қайтармаңыз, өйткені бұл сәттілікті кері қайтарумен тең. Қарыз алуға және беруге болмайды, бірақ тамақты бөлісіп, үйсіз-күйсіздерге көмек көрсету құпталады.

Қаржы мен сәттілікке қатысты ырымдар

Time And Date мәліметінше, ескі жаңа жылды Босния мен Герцеговина, Грузия, Ресей және Украинада атап өтеді. Сонымен қатар бұл мейрамды Австралия, Канада, Ұлыбритания және АҚШ-тағы православ христиандары да тойлайды. Жаңа жылға ауысу кезінде сәттілік пен қаржылық табыс әкелетін арнайы ырымдарды орындау дәстүрге айналған.

Негізгі дәстүрлер:

  • 13 қаңтар кешінде қыздар, ал 14 қаңтар таңында жігіттер үйлерді аралап, арнайы әндер айтады. Олар үй иелерін мақтап, сол үйге сәттілік пен молшылық тілейді.
  • History басылымының мәліметінше, мереке кезінде бұршақ тұқымдас өнімдерден дәстүрлі тағамдар дайындалады. Олар монеталарды еске салып, қаржылық табысты болжайды. Мысалы, Италияда жасымық, АҚШ-тың оңтүстігінде қаракөз бұршақ, сондай-ақ славяндардың жаңғақ, мейіз және бал қосылған кутья тағамы кең таралған.
  • Швеция мен Норвегияда үстелге ішінде сәттілік нышаны ретінде жасырылған бадам бар күріш пудингі қойылады. Славяндарда вареникиге әртүрлі салмалар салады: қырыққабат – байлыққа, шие – махаббатқа, жіп – жолға, сақина – үйленуге, түйме – сәттілікке арналған.

Ежелгі Вавилон тұрғындары Жаңа жылдың алғашқы сағаттарында қарыздарын қайтарып, ауылшаруашылық құрал-жабдықтарын иелеріне беруге ант еткен. Осыдан жылдық жоспарлар құру және армандар картасын жасау дәстүрі пайда болған.

Ұннан жасалған тағам
Қамырдан жасалған тағам. Көрнекі сурет: pixabay.com

Денсаулыққа қатысты ырымдар

Ескі жаңа жыл ежелгі дәстүрлерге негізделген мереке болғандықтан, онда денсаулық пен оны сақтау жолдарына көп көңіл бөлінеді. Салауатты өмір салтын зерттеуші Бибиана Барчованың пікірінше, мерекені атап өту дәстүрлері бүкіл әлемде пайдалы әдеттерді қамтиды, мысалы: жергілікті өнімдерден жасалған тағамдар мен вегетариандық ас мәзірі. Үйлерді табиғи материалдармен безендіру де кең тараған.

Славян дәстүрінде дидухтың (бидайдан жасалған бейне) мүсінін өртейді. Ол үйдің ритуалдық бұрышында, иконалар қойылған алтарь жанында тұрған. Бұл денсаулық пен тазалықтың символы ретінде қабылданады.

Ескі жаңа жылда денсаулыққа қатысты ырымдар:

  • Мейрам күндері үш рет киім ауыстыру күш-қуатты арттырады.
  • Таң атқанда үйдегілерден бұрын тұрып, үш рет жуыну денсаулық пен сұлулыққа әсер етеді.

Арнайы ботқа пісіріңіз. Егер ботқа ыдыстан асып кетсе, денсаулықтың нашарлауынан сақтану керек. Егер ботқа әдемі піссе, отбасының барлығы сау болады. Ботқаны өзіңіз жеп, бір бөлігін ата-бабалар мен үй иесіне (домовой) құрбандық ретінде қалдырыңыз. Кейін оны құстарға беру қажет.

Рухани және дене тазалығы үшін мереке күндері моншаға бару ұсынылады. Сол кезеңде моншада дәстүрлі жорамал жасау (бал ашу) өткізу дәстүрі де бар.

Ауа райына қатысты ырымдар

History басылымының мәліметінше, ежелгі дәуірде әлемдегі көптеген өркениет күрделі күнтізбелер жасаған. Әдетте жылдың алғашқы күні ауылшаруашылық немесе астрономиялық оқиғаларға байланысты болды. Мысалы Египетте жыл Ніл өзенінің тасуынан басталып, Сириус жұлдызының көтерілуімен сәйкес келетін. Қытайда жаңа жылдың бастауы Ай фазаларымен анықталатын. Осы факторлар ауа райы мен табиғатқа қатысты жаңажылдық ырымдардың пайда болуына негіз болды.

Ескі жаңа жылды тойлау кезінде табиғаттың мынадай белгілеріне назар аударылады:

  • Ашық және таза аспан алма өнімінің мол болатынын білдіреді.
  • Қалың тұман – көкөністердің жақсы шығуы.
  • Шырша бұтақтарындағы қалың қар бал қорының мол болуын көрсетеді.
  • Қатты боран – жаңғақтың мол болуы.
  • Жылы ауа райы – жаздың салқын болуы.
  • Оңтүстіктен соққан жел – жылдың жылы, жаздың ыстық болатынын, ал батыстан соққан жел балық, көкөніс және сиыр сүтінің мол болатынын білдіреді.
  • Қасиетті Василий күніндегі жылымық – жауын-шашынды жаздың болжамы.
  • Суық күндер саңырауқұлақтың аз болатынын білдіреді.
  • Шуақты күн сәулесі – жақсы жыл болатынының нышаны.
Ат арбасы
Жылқыларға жегілген арба. Көрнекі сурет: pixabay.com

Ежелгі дәстүрлерден шабыт ала отырып, мейрамды атап өтудің жаңа, экологиялық таза тәсілдерін зерттеңіз. Бұл қоршаған ортаға зиянды азайтып, ескі жаңа жылға тән қуаныш пен жаңару рухын сақтауға көмектеседі.

Ескі жаңа жыл – жаңа жылдық дәстүрлер тізбегінің тағы бір ерекше мейрамы. Оның тарихын, дәстүрлері мен ережелерін зерттеп көріңіз. Бұл мейрам қуаныш пен жаңарудың символы болып саналады.

Халықтық ырымдар табиғи құбылыстар мен жануарлардың жаратылысына негізделген. Олар ауа райын болжауға және табиғаттың болашақтағы өзгерістерін түсінуге көмектеседі. Бұған қандай халық ырымдарын мысал етуге болатынын ойланып көріңіз.

Мақаланың түпнұсқасы: https://kaz.nur.kz/esoterics/interesting/2210381-eski-zhanga-zhyl-meiramynda-ne-isteu-kerek-yrymdar-men-senimder/