Қазақ xалқы мақал-мәтелдерге бұрыннан ерекше мән берген. Әсіресе тіл, сөйлеу мәдениеті аясындағы мәтелдер саны шексіз болса керек. NUR.KZ олардың кең қолданыс тапқандарын арасынан іріктеп алып, оқырмандар назарларына ұсынады.
- Ана тілің алпыс тілге татиды.
- Тілін білмейтіндер емес, тілін білгісі келмейтіндер - мәңгүрт.
- Тіл мәртебесі - ел мәртебесі.
- Тіл - достықтың алтын көпірі.
- Тіл - ұлттың сүйенетін тамыры, сыйнатын тәңірі.
- Халық үшін өзге тілде сөйлеу қауіпті емес, өзге тілде ойлау қауіпті.
- Тілі өлген ел - тірі өлген ел.
- Тіл - өлшеусіз қазына, өрісі кең әлем. Тілден тілдің кеңдігі болмағанымен, кемдігі жоқ.
- Өз тілің - бірлік үшін, Өзге тілің - тірлік үшін.
- Тіл сүйексіз болса да, сүйектен өтеді.
- Тіл қоса алар жер мен көктің арасын, тіл айырар анасының баласын.
- Тіл ақылдың - өлшемі.
- Ішімдегінің бәрі тілімде, тілімдегінің бәрі түрімде.
- Жақсы тауып айтар, жаман қауып айтар.
- Ашынған тілді болар, ашыққан ұры болар.
- Көнектей басыңа шүмектей тілің жау.
- Тіл жүйрік емес, ой жүйрік.
- Аузы құлып сандықты тіс ашпаса, тіл ашады.
- Сөз қадірін білмеген - өз қадірін білмейді.
- Ми ойлағанды тіл тындырады.
- Құлаққа кірген суық сөз, көңіліңе барып мұз болар.
- Адам көңілден азады, тілден жазады.
- Адамға келген он пәленің тоғызы – тілден.
- Айтпас жерде тілің тарт.
- Ана тілі – бәріміздің анамыз. Өйткені, ол – ұлтымыздың анасы.
- Ана тілің алпыс тілге татиды.
- Ақынның тілі қылыштан өткір.
- Ат жүйрігі айырады, тіл жүйрігі қайырады.
- Атағыңды өсіретін де, өшіретін де – тіл.
- Аузы құлып сандықты тіс ашпаса, тіл ашады.
- Ашынған тілді болар, Ашыққан ұры болар.
- Ауызда жиек жоқ, Тілде тиек жоқ.
- Әдеп басы – тіл.
- Әрбір халық өзінің ана тілінде ғана бақытты.
- Бас кеспек бар, тіл кеспек жоқ.
- Бал тамған тілден у да тамар.
- Балаға өз тіліңмен сөйлеме, өз тілімен сөйле.
- Басқа пәле – тілден.
- Жаман көлдің суы ащы, жаман қатынның тілі ащы.
- Жалтақтамай өзге тілді ұлысқа,
- Ең алдымен өз тіліңді дұрыста.
- Көнектей басыңа шүмектей тілің жау.
- Қазақтың ақылы – көзінде,
Қасиеті сөзінде.
- Қотыр қолдан, пәле тілден жұғады.
- Кісі қызыл тілден өледі,
Түлкі қызыл жүннен өледі.
- Қылыш жарасы бітер,
Тіл жарасы бітпес.
- Қызыл тіл – жанның мияты,
Абырой – ердің қуаты.
- Мал басынан байланады,
Адам тілінен байланады.
- Малға кедей – жарлы,
Тілге кедей – сорлы.
- Ішімдегінің бәрі тілімде,
Тілімдегінің бәрі түрімде.
- Өнер алды – қызыл тіл.
- Өз тілің – бірлік үшін,
Өзге тіл – тірлік үшін.
- Оқу алды – қызыл тіл,
Бірден соңғы мергеншіл.
- От ауызды, орақ тілді шешен.
- Туған ел – тұғырың,
Туған тіл – қыдырың.
- Ұлттың қуаты – тілінде.
- Ұлттың өшуі тілдің өшуінен басталады.
- Шешеннің тілі – шебердің бізі.
- Шешеннің тілі ортақ,
Шебердің қолы ортақ.
- Халық үшін өзге тілде сөйлеу қауіпті емес,
Өзге тілде ойлау қауіпті.
Мақаланың түпнұсқасы: https://kaz.nur.kz/kaleidoscope/1722178-til-turaly-kandaj-makal-mtelder-bilemiz/
