Өз-өзіңмен сөйлесу қауіпті емес пе және ішкі дауыс нені білдіреді: психологтар жауап берді

Сіз жақын досыңызбен ғана ашық сөйлесіп қоймай, өзіңізбен өзіңіз де сөйлесе аласыз. Мұның не пайдасы неде екенін психолог Дарья Донина айтып берді. Сондай-ақ арнайы басылымдардан осы сұрақтың жауабын іздеп көрдік.

Маңызды тұстар

Бұл мәтін автоматты түрде ЖИ көмегімен жазылған және редактор тексермеген, сондықтан фактологиялық және грамматикалық қателер болуы мүмкін. Толығырақ жарияланымда.

• Өз-өзімен сөйлесу пайдалы болып табылады, себебі ақпаратты есте сақтауға, эмоцияларды реттеуге және жоғалған заттарды табуға көмектеседі деп психолог Дарья Донина түсіндіреді.
• Ішкі диалог өнімділікті арттырады, өзіне деген жанашырлықты дамытады және мотивацияны күшейтеді деп PsychCentral авторы Трейси Педерсен атап өтеді.
• Ішкі дауыстың 6 түрі бар, оның ішінде дауыстап немесе үнсіз сөйлесу, мақсатты диалог және стихиялық ішкі диалог бар, бірақ теріс ішкі диалогты анықтап, оны позитивке өзгерту маңызды.

Өз өзіңізбен сөйлесу пайдалы ма және неге

Ішкі диалог әдеттегі құбылыс болып көрінеді. Сондықтан біз өзіміздің ең жақсы сұхбаттасушы екенімізді ұмытып кетеміз. Бұл қиын жағдайларда көмектесетін пайдалы тәжірибе саналады.

Өзіңізбен сөйлесу өте пайдалы, деп түсіндіреді психолог Дарья Донина:

Жоғалған затты іздеу кезінде оның атын дауыстап айтса, тезірек табуға болатыны тәжірбие жүзінде анықталды.

Бұл тәжірбие дауыстап сөйлеу ақпаратты есте сақтауға көмектесетінін көрсетеді. Сондықтан кітапты дауыстап оқу өте маңызды.

Бұл зерттеудің авторлары – Висконсин-Мэдисон университетінің психология профессоры Гэри Лупиан және оның әріптесі Эмили Дж. Уорд. Зерттеуге қатысушыларға әртүрлі нысандардың фотосуреттері көрсетіліп, белгілі бір нәрсені табу жөнінде тапсырма берілген. Нысанды іздегенде оның атын дауыстап айтқандар тапсырманы тезірек орындаған. Дауыстап сөйлеу адамға бейнені визуалды түрде елестетуге көмектеседі және бұл тапсырманы жеңілдетеді. Сондықтан кілтіңізді жоғалтып алсаңыз, "кілт" сөзін айтып іздесеңіз, тезірек тауып аласыз.

"Тіл ақылды бағдарламалайды", деп жазады "Тіл ақылды қалай бағдарламалайды" мақаласының авторлары Гэри Лупиан мен Бенджамин Берген. Жануарларға бұйрықтарды үйрете аламыз, адамдарға бірдеңе істеуді бұйыра аламыз. Осы әдісті ақыл-ойймызды басқаруға пайдалануға болады.

Есте сақтау қабілетін жақсартумен қатар, адамның өз өзімен сөйлесуі эмоцияларды реттеуге ықпал етеді. Өзіңіз де сезімдеріңіз бен эмоцияларыңызды дауыстап айтып, балаларға да соны үйрету маңызды, деп кеңес береді Дарья Донина:

Қиын эмоцияларды дауыстап айтқан кезде, мысалы, "Мен қатты ашуланып тұрмын" немесе "Мен қатты ренжіп тұрмын немесе қайғырып тұрмын" десеңіз, эмоция деңгейі төмендейді.

PsychCentral авторы Трейси Педерсен өзіңізге "(Атыңызды айтып), уайымдама, бәрі жақсы болады" деп айтуды ұсынады. Трейси Педерсен ішкі диалогтың жақсы зерттелген мына артықшылықтарын атап өтеді:

• Ісіңіз өнімді болады. Ол оқудың, спорттың және жұмыс тапсырмаларының нәтижелерін айтарлықтай жақсартатын сенімділік пен мотивацияны арттырады.
• Өз-өзіңе деген жанашырлық. Жағымды ішкі диалог адамның өз-өзіне деген жанашырлықтың жоғары деңгейін көрсетеді. Мысалы: "Жарайды, сен бар күшіңді салып жатырсың".
• Мотивация. Позитивті ішкі диалог сенімділікті, мақсаттарыңызға жетудегі табандылықты арттырады.

Тіл – тек қарым-қатынас тәсілі ғана емес, сонымен бірге басқару жүйесі, оның ішінде өзін. Ол біздің психикалық көріністерімізді өзгертеді, дейді Гэри Лупиан мен Бенджамин Берген.

Ішкі дауыс нені білдіреді?

Бастағы дауы – бұл ішкі монолог немесе ішкі диалог, бастың ішіндегі дауыс, ішкі дауыс деп аталатын кең таралған құбылыс, деп түсіндіреді HealthLine авторы Кристен Черни. Бұл адамның дыбыс шығармаса да, басындағы ойды естуге мәжбүр ететін мидің нақты бір механизмдері жұмысының нәтижесі.

Кез келген адам өзінің ішкі дауысын ести алмайды. Ішкі диалог жүргізу қабілеті балалық шақта дамиды деп есептеледі. Психологияда өздігінен сөйлесу метатанымның бір бөлігі болып саналады, ол ойлау туралы ойлануды білдіреді, деп түсіндіреді Трейси Педерсен.

Бірқалыпты ішкі диалог сау рефлексиялық ақыл-ойдың белгісі болуы мүмкін, бірақ оның сапасы мен жалпы әл-ауқатыңызға әсерін бақылау маңызды. Өз-өзіңмен сөйлесу ойымыз бен әрекеттерімізді талдауға әсер етеді. Ал мұның психотерапиялық әсері болуы мүмкін, деп атап өтеді психолог Дарья Донина:

Сіз өз өзіңізбен сөйлескен кезде қазіргі уақытта жан-дүниеңізде не болып жатқанын, эмоцияларыңызды, сезімдеріңізді және ойларыңызды айтасыз. Оны дауыстап айтыңыз. Сондай-ақ өзіңізге "Қалай?" немесе "Неге?" деген сияқты белгілі бір сұрақтар қоя аласыз және ол сізге өз-өзіңізге жақындауға және өзіңізді жақсырақ тануға көмектеседі.

Ішкі диалогтың 6 түрі бар:

• Өз-өзіңізбен дауыстап немесе үнсіз сөйлесу, мысалы, күнделікті кестеңіз туралы сөйлесу.
• Аралас стихиялық және мақсатты ішкі диалог. Мысалы, мақсатты диалог кезінде тақырыптың қаншалықты қиын екенін айтуға болады.
• Мінез-құлықты басқару, мәселелерді шешу немесе өнімділікті арттыру үшін мақсатты диалог. Мысалы, сіз өзіңізге: "Ойымды жинақтап, осы тапсырманы аяқтау керек" деп айтуыңыз мүмкін.
• Өз ойларыңыз бен сезімдеріңізді білдіру үшін стихиялық ішкі диалог ("Ой, қандай әдемі!").
• Терапия кезінде өз ойларын, эмоцияларын және мінез-құлқын бақылауға көмектесу үшін, әсіресе, психикалық денсаулық мәселелерімен айналысқанда үйретілген ішкі диалог. Мысалы, терапевтің мазасыздықпен күресу үшін өз-өзімен сөйлесуге кеңес беруі.
• Мәселелерді шешу немесе өнімділікті арттыру үшін алдын ала анықталған кілт сөздерді немесе сөз тіркестерін мақсатты пайдалану. Мысалы, сенімділікті арттыру үшін көпшілік алдында сөз сөйлер алдында "Сабырлы болыңыз, зейін салыңыз" деген сөйлемді қайталау.

Психикалық әл-ауқатыңызға, өзін-өзі бағалауыңызға және өмірге деген жалпы көзқарасыңызға теріс әсер етуі мүмкін жағымсыз ішкі диалогты анықтау маңызды. Оны мына сипаттамаларға қарап анықтауға болады:

• өзін-өзі сынау;
• өзіне деген сенімсіздік;
• пессимизм;
• перфекционизм;
• өзін-өзі шамадан тыс кінәлау.

Сыни дауыс қатты күйзеліс кезінде, депрессия және мазасыздық сияқты психикалық жағдайлармен бірге дамуы мүмкін. Оны басу үшін күні бойы "Мен жақсыға лайықпын, мен маңыздымын" немесе "Мен мұны істей аламын" деп қайталаңыз. Егер ішкі дауысыңыз қатты зиян келтірсе, маманмен кеңескен дұрыс.

Ішкі дауыс позитивті болса және эмоциялар мен мінез-құлықты басқаруға көмектесетін болса, пайдалы. Егер ол шектен тыс сыни болса, мұны дер кезінде байқап, пессимизм мен өзін-өзі сынау дауысын сенімділік пен позитивке өзгертуге тырысу маңызды.