Атырау сөрелеріндегі сүт өнімдері: контрафактілік өнімдерден қалай қорғануға болады

Сүт өнімдері – дүкен сөрелеріндегі ең танымал өнімдердің бірі. Сүт көптеген отбасылар үшін маңызды қоректік заттардың көзі болып табылады және статистикалық мәліметтерге сәйкес, 2024 жылдың екінші тоқсанында қазақстандықтар жан басына шаққанда орта есеппен 57,9 кг сүт өнімдерін тұтынған. Алайда мұндай сұраныс аясында, өкінішке қарай, тұтынушылардың денсаулығына қауіп төндіретін сапасыз немесе тіпті, жалған өнімдер де нарыққа шығуы мүмкін.

2024 жылдың маусым айында "Маңғыстау облыстық тұтынушылардың құқықтарын қорғау қоғамы" қоғамдық бірлестігі ("MOТҚҚҚ" ҚБ) майдың массалық үлесі 3,2% (1 литр) ультрапастерленген, Ресейлік өндірушінің "Славянский" "Маслосырзавод" ААҚ, штрих-коды 4607044180888 сүтін бақылау үшін сатып алуды жүзеге асырды.

Өнім Атырау қаласындағы дүкендердің бірінен Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі Санитарлық-эпидемиологиялық бақылау комитеті Атырау облысы бойынша "Ұлттық сараптама орталығы" ШЖҚ РМК аккредиттелген зертханасында сараптау үшін сатылып алынған. Сараптама сүттің МемСТ стандарттарына және Кеден одағының техникалық регламенттеріне сәйкестігін ынтымақтастық туралы бұрын қолжеткізілген келісімдерге сәйкес тексеруі керек болатын.

Зертханалық зерттеулер сүт майының май қышқылдарының құрамындағы сәйкессіздіктерді анықтады: каприн, каприл, лаурин және басқа да қышқылдардың көрсеткіштері белгіленген мәндерден айтарлықтай төмен болып шықты. Сонымен бірге пальмитин қышқылының мөлшері нормадан екі есе (22-33 норманың орнына 62,75), ал линол қышқылы үш есе (3-5,5 норманың орнына 17,8) жоғары болды.

Майлар құрамындағы мұндай өзгерістер өсімдік майларының сүтке араласатынын көрсетуі мүмкін. Пальмитин қышқылы – табиғи сүтте аз мөлшерде болатын, өнімнің өзіндік құнын төмендету үшін пальма майында көп мөлшерде кездесетін майлы қышқыл. Бұл тұтынушыны алдап қана қоймай, өнімнің өзіндік сапасына күмән келтіреді. Бұл жағдайда біз тұтынушылардың құқықтарын ғана емес, қауіпсіздік стандарттарын да бұзу туралы айтып отырмыз.

Сонымен қатар, май қышқылдарының арақатынасындағы анықталған ауытқулар, мысалы, 5,8-ден 14-ке дейін болуы керек пальмитин қышқылының лаурин қышқылына қатынасы іс жүзінде 141,47 деңгейінде болып шықты, бұл өнімнің жалғандығының айқын белгісі. Қазақстан Республикасы "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" кодексіне сәйкес, контрафактілік өнімдер халықтың өмірі мен денсаулығына қауіп төндіреді.

Сондай-ақ, қаптамада мемлекеттік тілде таңбалама болмаған. Қазақстан Республикасындағы "Тіл туралы" заңына сәйкес, импортталатын өнімдерде импорттаушылардың есебінен қазақ және орыс тілдеріндегі аудармасы болуы тиіс. Бұл талап елдің барлық азаматтарына ақпараттың қолжетімді болуына мүмкіндік береді.

"Қазіргі нарықтағы жағдайға технология тұтынушылар құқығын қорғауда маңызды рөл атқарады. Бүгінде тұтынушылар өнімнің түпнұсқалығын және оның стандарттарға сәйкестігін өнімнің штрих-кодын сканерлеуге мүмкіндік беретін арнайы қосымшалардың көмегімен жүргізе алады. Осылайша өнімнің қауіпсіздік талаптарына қаншалықты жауап беретінін анықтауға болады. Сондай-ақ тұтынушылар өнімнің қауіпсіздігін тексеру үшін электронды ресурстарды да пайдалана алады. Сертификаттарды тексеру қызметтері – Сертификаттардың ұлттық деректер базасы, онда сертификат нөмірін немесе өнімнің атын енгізіп, оның шынымен сертификатталғанын және өндірушісі кім екенін білуге ​​болады.

Ешкім де консервативті әдістерді жойған емес: өнімнің таңбаламасы мен құрамын тексеру. Әрқашан қаптамадағы таңбаламаны оқып шығу маңызды. Қазақстан Республикасының заңнамасы өндірушілерді өнімнің құрамы туралы толық ақпаратты екі тілде – қазақ және орыс тілдерінде беруге міндеттейді. Егер бұл талаптар орындалмаса, сатушыдан сәйкестік сертификатын немесе санитарлық-эпидемиологиялық қорытындыны талап етуге толық құқығыңыз бар", – деп түсіндіреді құқыққорғаушы Алия Алибекова.

Мұндай жағдайлардан қалай сақтануға болады?

Қазіргі әлемде тұтынушылар дәстүрлі тексеру әдістерін де, заманауи технологияларды да белсенді пайдалана алады. Міне, қарапайым, бірақ, тиімді ұсынымдар:

• Мобильді қолданбалар арқылы өнімнің штрих-кодын сканерлеу;
• Сенімді дүкендерге барыңыз. Ірі бөлшек сауда желілері сенімді жеткізушілермен ынтымақтасады және қатаң тексерулерден өтеді.
• Сатушылардан өнімнің қауіпсіздігін растайтын құжаттарды, мысалы, сәйкестік туралы декларация немесе сапа сертификатын сұрау.

Сүт – біздің рационымыздағы маңызды өнім, оның сапасы үнемі бақылауды қажет етеді. Жалған өнім сияқты бұзушылықтар анықталған жағдайда тұтынушылар өз денсаулығы мен отбасының мүддесін қорғай отырып, сауда нүктесін қатаң бақылауға алуды талап етуге құқылы.

Тұтынушылардың құқықтарын қорғау жобасы аясында осы материалды дайындаған "МОТҚҚҚ" ҚБ тұтынушылардың құқықтарын қорғау – мемлекеттік органдардың міндеті, ал азаматтардың өздері де бұл мәселеде жауапты екенін еске салады.

Осыған ұқсас сұрақтар бойынша Instagram OZPP.KZ сілтемесі – https://www.instagram.com/ozpp.kz/ немесе 87054222739 телефоны арқылы хабарласуға болады.