АҚШ пен Ұлыбританияның йемендік хуситтерге жасаған шабуылы: қазір не белгілі

Таяу Шығыста тағы бір қақтығыс өршіді - АҚШ пен Ұлыбритания Йемендегі хуситтердің әскери нысандарына соққы жасағанын мәлімдеді. Бұл неден басталды және әлем реакциясы қандай болғанын материалымыздан оқыңыздар.

Неден басталды?

"Коммерсантъ" басылымының жазуынша, хуситтер - шиит мұсылмандардың тобы, олар зейдит мазхабын ұстанады, бұл исламдағы бағыттардың бірі. Олар Йеменнің солтүстігінде тұрады.

Түрлі бағалау бойынша, олардың саны ел халқының үштен бірін алады (Йеменде жалпы 31 млн адам тұрады). Таяу Шығыста күзде жағдай шиеленіскен тұста хуситтер Қызыл теңізде израильдік кемелерге шабуылдайтынын мәлімдей бастады.

19 қарашада олар Багам аралдарының туымен жүзіп бара жатқан Galaxy Leader кемесін басып алды. Басып алу кезінде кеме жапон компаниясына жалға берілгені белгілі болды. Теңіздегі қауіпсіздік мәселелері жөніндегі Ambrey компаниясы кеменің ұжымдық иелігі Ray Car Carriers-ке тиесілі екенін хабарлады, оның бас компаниясы израильдік кәсіпкер Абрахам "Рами" Унгар екені айтылған.

9 қаңтарда хуситтер Қызыл теңізде кезекті сауда кемесіне шабуыл жасады.

АҚШ пен Ұлыбритания әскери-теңіз күштерінің бөлімшелері Қызыл теңіздің оңтүстігіне халықаралық теңіз маршруттарына және ондағы ондаған сауда кемелеріне қарай атылған 18 дрон мен 3 зымыранды атып түсірді.

АҚШ әскери-әуе күштерінің ақпаратына сәйкес, хуситтер шабуыл жасау үшін Иранда жасалған OWA UAVS дрондарын, кемеге қарсы қанатты зымырандарды және кемеге қарсы баллистикалық зымыранды пайдаланған.

Оларды АҚШ-тың USS Dwight D. Eisenhower, USS Gravely, USS Laboon, USS Mason және британдық HMS Diamond тасымалдаушылары атып түсірді.

Өткен қарашадан бастап хуситтер Қызыл теңіздегі коммерциялық тасымалдау маршруттарына тұтастай алғанда 26 шабуыл жасаған. Хусит көтерілісшілерінің Қызыл теңіздегі сауда кемелеріне жасаған шабуылдары әлемдік саудаға қауіп төндіруі мүмкін, деп жазды БАҚ.

АҚШ пен Ұлыбританияның хусит нысандарына шабуылы

Желтоқсанда АҚШ қорғаныс министрі Ллойд Остин Қызыл теңізді қорғау үшін көпұлтты операция басталғанын жариялады. Пентагонда операцияның басталуының себебі "йемендік хуситтердің сауда кемелеріне жасаған шабуылдары" деп аталды.

"Таяуда йемендік хуситтердің ақылға қонымсыз шабуылдарының күшеюі еркін сауда ағынына қауіп төндіреді, жазықсыз теңізшілерге қауіп төндіреді және халықаралық құқықты бұзады. Бұл - ұжымдық әрекетті қажет ететін халықаралық мәселе, сондықтан мен бүгін "Өркендеу сақшысы" операциясы басталғанын жариялаймын", - деді америкалық ведомство өкілдері.

Осыған қарамастан, желтоқсан айының ортасында Иранның қолдауымен жұмыс істейтін йемендік хуситтер Қызыл теңіздегі сауда кемелерін зымырандармен және дрондармен атқылауды жалғастырғаны хабарланды.

Вашингтондағылар Қызыл теңіздегі коммерциялық кемелерге қарсы операцияларды жоспарлауға Иран "жан-жақты қатыып жатыр" деп мәлімдеді.

Тегеран бұл мәлімдемеге түсініктеме бермеді, бірақ Ислам революциясының қамқоршылар корпусының бастығы генерал Мұхаммед Реза Накди егер "Америка мен оның одақтастары Газада қылмыс жасай берсе, ел Қызыл теңізден басқа су жолдарын жабуға мәжбүр болады" деп мәлімдеді.

Қаңтар айының басында АҚШ әкери-теңіз күштері коммерциялық кемеге шабуыл жасамақ болған үш хусит кемесін жойды деп хабарланды.

Экипаж мүшелері қаза тауып, төртінші хусит кемесі қашып кетті. Бүгін АҚШ пен Ұлыбританияның авиациясы мен әскери кемелері Йемендегі Хуситтердің позицияларына соққы жасай бастағаны белгілі болды.

БАҚ Ходейда порт қаласында және Йемен астанасы Сана халықаралық әуежайында нысандарға соққылар жасалғанын хабарлады.

Халықаралық басылымдар америкалық және британдық дереккөздерге сілтеме жасай отырып, хуситтердің әскери базалары мен қару-жарақ қоймалары, атап айтқанда камикадзе дрондары негізгі нысан екенін жазды.

РБК хуситтердің мәліметтеріне сүйене отырып, америкалық және британдық әскерилердің соққыларынан мына нысандар зардап шекті деп жазды:

• Йемен астанасы Сананың солтүстігіндегі Әл-Дайлами әуе базасы;
• Йеменнің батысындағы Ходейда халықаралық әуежайына жақын аудандар;
• Хуситтер орналасқан Йеменнің Солтүстік провинциясындағы Саадтағы Кален лагері;
• Таиз әуежайы және Йеменнің оңтүстік-батысындағы Таиз провинциясының басқа бөліктері;
• Йеменнің солтүстік-батысындағы Абс әуежайы.

Соққылар Қызыл теңізде орналасқан USS Florida-ның Огайо класындағы атом сүңгуір қайығы ұшырған Томагавк жойғыштары мен зымырандарымен жасалды.

Әлем қауымдастығының реакциясы

DW хабарынша, БҰҰ Қауіпсіздік кеңесі 10 қаңтарда Жапония мен АҚШ енгізген қарарды қабылдады, ол хуситтердің Қызыл теңіздегі сауда кемелеріне жасаған шабуылдарын үзілді-кесілді айыптады.

Қарарға 11 мемлекет "қарсы" дауыс берді, "қарсы" дауыс бергендер жоқ. Төрт мемлекет - Ресей, Қытай, Алжир және Мозамбик - қалыс қалды. Қарарда шабуылдарды дереу тоқтату керек делінген.

Сонымен қатар хуситтерге қараша айында қолға түскен жапониялық Galaxy Leader кемесін экипажымен бірге босатуға шақыру жіберілді.

РБК хабарына қарағанда, Йемен СІМ кемелерді, сүңгуір қайықтарды және әскери ұшақтарды қолдана отырып, елдегі соққыларды "агрессиялық шабуыл" деп атаған.

"Америка мен Ұлыбритания бұл шабуылы үшін жазаланады және осы өрескел агрессияның барлық қорқынышты салдарын көтеруге дайын болуы керек", - деді министрдің орынбасары Хусейн әл-Эззи.

Осы уақытта Джо Байден соққыларды халықаралық кеме қатынасы бостандығы мен әскери қауіпсіздік қаупіне жауап деп атады. Оның сөздерін РИА Новости келтіреді.

"Бүгін менің нұсқауым бойынша АҚШ Қарулы күштері - Ұлыбританиямен бірлесіп және Аустралия, Бахрейн, Канада және Нидерландының қолдауымен - Йемендегі хусит көтерілісшілерінің әлемдегі ең маңызды су жолдарының бірінде тасымалдау еркіндігіне қауіп төндіретін бірқатар нысанға сәтті соққы жасады", - делінген хабарламада Байден.

Оның мәліметтері бойынша, Хуситтердің 27 шабуылынан 50-ден астам елдің коммерциялық кемелері зардап шекті, ал 9 қаңтарда қозғалыс американдық әскери кемелерге қарсы ең үлкен шабуыл жасады.

"Халықаралық қауымдастықтың бұл ақылға қонымсыз шабуылдарға реакциясы біртұтас және шешуші болды", - деді АҚШ басшысы.

Ұлыбритания билігі Йеменге қарсы соққыларды "өзін-өзі қорғау" деп атады. Ұлыбритания премьер-министрі Риши Сунактың мәлімдемесі Ұлыбритания үкіметі басшысының кеңсесінің ресми сайтында пайда болды. Ол британдық әскерилер Йемендегі хусит нысандарына нүктелік соққылар жасағанын растады.

"Біз Нидерланды, Канада және Бахрейн қолдауымен АҚШ-пен бірге өзімізді қорғау үшін шектеулі, қажетті және пропорционалды шаралар қолдандық (коммерциялық кемелерге - ескертпе). Бұл шабуылдар хуситтердің әскери әлеуетін әлсірету және жаһандық кеме қатынасын қорғау үшін жасалды", - деді Сунак мәлімдемесінде.

АҚШ пен Ұлыбританияның Йемендегі хуситтердің позицияларына соққыларына Сауд Арабиясы да пікір білдірді.

Сауд Арабиясының СІМ ұстамдылық пен өршуден аулақ болуға шақырды, деп жазады РИА Новости.

"Сауд Арабиясы Корольдігі Қызыл теңіз аймағындағы әскери операцияларды және Йемен Республикасындағы бірқатар нысан ұшыраған әуе соққыларына қатты алаңдайды. Корольдік Қызыл теңіз аймағында қауіпсіздік пен тұрақтылықты сақтаудың маңыздылығын растайды, мұнда кеме қатынасы еркіндігі бүкіл әлем мүддесі үшін халықаралық талап болып саналады және аймақта болып жатқан оқиғаларға байланысты шиеленісті болдырмауға шақырады", - делінген хабарламада.

Ал Жапония бұл соққыларды қолдады. Үкіметтің бас хатшысы Йошимаса Хаяши АҚШ пен Ұлыбританияның әрекеттерін "жағдайдың одан әрі нашарлауына жол бермеуге бағытталған шаралар" деп санайтынын айтты, деп хабарлайды ТАСС.