Халықаралық қылмыстық сотының прокуроры Нетаньяху мен ХАМАС басшыларын қамауға ордер сұрады

Халықаралық қылмыстық соттың прокуроры Кәрім Хан Халықаралық қылмыстық соттан Израиль премьер-министрі Беньямин Нетаньяхуды, Израильдің қорғаныс министрі, сондай-ақ Палестинаның ХАМАС тобының үш жетекшісін тұтқындауға санкция беруді сұрады. Хан олардың барлығы ХАМАС-тың Израильге шабуылы кезінде және Газа секторындағы Израиль күштерінің қарымта операциясы кезінде жасалған әскери қылмыстарға кінәлі деп санайды.

ХҚС сайтында жарияланған ресми хабарламада Хан Газадағы ХАМАС жетекшісі Яхья Санвар, топтың саяси қанатының басшысы Исмаил Хания, сондай-ақ оның әскери бөлімдерінің жетекшісі Мұхаммед Диаб әл-Масри адамзатқа қарсы қылмыстарға, сондай-ақ әскери қылмыстарға кінәлі делінген.

Ханның мәлімдемесінде Нетаньяху және Израиль қорғаныс министрі Йоав Галант аштықты соғыс әдісі ретінде пайдаланғаны, бейбіт тұрғындарды өлтіргені және басқа да әскери қылмыстары үшін кінәлі деп аталған.

Енді ХҚС судьялары қамауға алу туралы шешім қабылдауға мүмкіндік беретін дәлелдер бар-жоғын шешуі керек.

Соттың істі қарауы үшін қанша уақыт кететіні әлі белгісіз. Би-би-си тілшілерінің хабарына қарағанда, кейде прокурорлық сұрау пайда болғаннан бастап қамауға алу туралы шешім қабылдағанға дейін бірнеше апта немесе тіпті айлар өтеді.

Нетаньяху бұған дейін егер ХҚС соты Израильдің ХАМАС-қа қарсы соғыс жүргізуіне байланысты айыптар бойынша үкімет шенеуніктерін тұтқындауға санкция берсе, бұл тарихи жанжал болады деп мәлімдеген болатын.

Кейінгі күндері Израиль шенеуніктері ХҚС жоғары лауазымды шенеуніктерді тұтқындауға санкциялар дайындап жатыр және бұл өткен жылдың қазан айында Газадағы соғыс басталғалы Израильге қарсы жасалған ең маңызды халықаралық құқықтық әрекет болады деп алаңдаушылық білдірген.

ХҚС-тың Израильдің Газадағы әрекеттеріне қатысты тергеуі үш жылдан бері жалғасып жатыр, бірақ қамауға алу туралы өтініш тек 2023 жылдың 7 қазанында ХАМАС шабуылынан кейін болған оқиғаларға қатысты болып отыр. Жақында сот ХАМАС содырлары жасаған ықтимал әскери қылмыстарды да зерттеген.

Израиль ХҚС юрисдикциясын мойындамайды.

7 қазанда ХАМАС пен басқа да шағын топтардың содырлары Израильдің оңтүстігінен шекарадан өтіп, кем дегенде 1200 адамды, негізінен бейбіт тұрғындарды өлтіріп, 240-қа жуық адамды кепілге алған.

Израильдің Газаға жасаған жойқын шабуылы содан бері анклавтың 35 мыңнан астам тұрғынының өмірін қиды, олардың арасында көптеген әйел мен бала бар. Бұл – ХАМАС бақылауындағы Газа Денсаулық сақтау министрлігінің мәліметтері.

ХҚС жүргізген тергеуден басқа, Израильдің Газадағы әрекеттері Оңтүстік Африка Республикасының БҰҰ Халықаралық сотына берген тағы бір талабының тақырыбы болып отыр. Оңтүстік Африка соттан Израиль Газа секторында палестиналықтарға қарсы геноцид жасап жатыр ма деген мәселені қарастыруды сұраған.

Халықаралық қылмыстық соттан (ХҚС) айырмашылығы, БҰҰ Халықаралық соты геноцид сияқты жоғары дәрежелі қылмыстар үшін адамдарды қудалай алмайды.